Banco Central Europeo.

Oráculos do diñeiro

Por Juan Francisco Martín Seco

Triste papel o dos analistas condenados a interpretar as palabras dos gurús da política monetaria. A economía caracterizouse por ser unha ciencia esotérica cuxas conclusións non están ao alcance de todos os mortais. Interesadamente, procurouse mantela ao resgardo das masas, inaccesible para a maioría dos cidadáns. Pero, dentro da economía, ningunha materia como a política monetaria se encamíña ao retraimiento e resérvase exclusivamente a uns poucos iniciados. A política monetaria converteuse nunha especie de alquimia que só algúns entenden. Tan é así, que os alquimistas ou os seus partidarios reclamaron para eles total autonomía, non estar sometidos a ningún goberno e responder tan só "ante Deus e ante a Historia".

Nesta liña, os mandatarios dos bancos centrais -máis aló do ben e do mal, resgardados de toda crítica- practican os seus ritos e, como oráculos, diríxense a un público que se debate por interpretar as súas palabras. A pasada semana, o Banco Central Europeo continuou a súa tendencia ao alza dos tipos de interese, elevando o de referencia nun cuarto de punto. A medida foi acompañada de palabras enigmáticas e arcanas que os analistas empéñanse en interpretar a fin de obter unha pista sobre a actuación futura da autoridade monetaria. Así, algúns prestaron a súa atención á afirmación de Trichet: "A política monetaria está aínda en lado acomodaticio" (frase profunda), en lugar de soster simplemente como outras veces que "é acomodaticia".

Enorme diferenza, suficiente para que os exexetas deduzan que a suba de tipos de xuro está chegando ao seu fin, aínda cando sexa previsible que se produza unha nova alza en xuño. Igual conclusión obteñen partindo do cualificativo "moderado" que Trichet outorgou ao nivel actual dos tipos de interese, diferente do de "baixo", que é o que ao parecer aplicara nas anteriores comparecencias. De todo iso, os expertos deducen que o presidente do BCE pensa que o prezo do diñeiro achégase ao seu nivel normal, entendendo por tal aquel que non dana o crecemento nin promueve a inflación.

Imos, algo así como o punto crítico en que o ferro convértese en ouro. ¡Canta sutileza e extravagancia! Por que non se poden dicir as cousas ás claras? Porque perden interese e misterio, e habería quen se decatase de que case todo o que manexan as moi sesudas cabezas do BCE é puro conto. Resulta difícil saber por que se cualifica de natural un nivel de tipo de interese e non outro. Ademais, haberá que supoñer que en cada momento o tipo natural será distinto, e ¿como recoñecelo? Pola cantidade de diñeiro en circulación, dirannos os expertos, co que non aclararían nada, porque de inmediato a anterior pregunta se desdobla noutras dúas, tanto ou máis difíciles de contestar. A primeira consiste en definir correctamente o que debe entenderse por diñeiro. Misión imposible, e na que fracasaron case todos os bancos centrais. O BCE usa como diñeiro unha variable denominada M3, pero non está abofé que tipo de activos deben integrarse nela; a proba é que cambiou en múltiples ocasións. A segunda incógnita radica en como saber en cada momento cal é a cantidade correcta de diñeiro en circulación, entre outros motivos porque vai depender da velocidade de circulación e é difícil estar seguro de que esta permanece constante. A decisión do BCE de elevar o prezo do diñeiro parece máis relativa se cabe, xa que, ao mesmo tempo, revísase a previsión de inflación para o 2007, cifrándoa no 1,8 por cento, é dicir, ata por baixo do nivel obxectivo fixado pola autoridade monetaria no 2 por cento.

Trichet xustifica a medida "polos riscos sobre a estabilidade de prezos a medio prazo que establecemos a través da nosa análise económica financeiro". Cabería recordar aquí as palabras de Keynes: "a longo prazo, todos mortos". Se xa resulta difícil prognosticar o que vai pasar no 2007, non digamos no 2008. Endurecer a política monetaria en función dunhas hipotéticas tensións inflacionarias no ano próximo é arriscarse a abortar o incipiente crecemento económico por perseguir unha nebulosa. En realidade, todas as análises económicas e financeiros do BCE redúcense a prognosticar unha recuperación da economía, e iso ponlles nerviosos, comportamento moi propio das autoridades monetarias. A recesión europea de principios de século durou quizais máis do necesario porque o BCE resistiuse a reducir, tamén máis do conveniente, os tipos de interese. Esperemos que nos momentos actuais non malogre a recuperación cunha política monetaria restrictiva tanto máis contraproducente canto que o euro continúa apreciándose fronte ao dólar, prexudicando así a balaza de pagos dos países membros.