A Europa necesaria

Por Xosé Luís Berreiro Rivas

O Instituto de Estudos Estratéxicos de Londres acaba de confirmar o que xa era evidente: que os Estados Unidos de América do Norte aínda conservan unha enorme capacidade para introducir os seus temas na axenda política mundial, pero que xa non son capaces de catalizar as coalicións e os estados de opinión que son necesarios para impor as súas políticas marcadamente imperialistas. A isto chámaselle decadencia, aínda que a súa realidade sexa negada por todos os que permanecen -ou permanecemos- preto da enorme luz que aínda brilla na primeira potencia do mundo. Antes de que esta situación percibísese desde fóra, algúns politólogos como Paul Kennedy ou Jeremy Rifkin apuntaron, desde dentro, a mesma conclusión: que a era americana está pasando e que outras potencias e outros modelos de vida estanse preparando para tomar a alternativa. Non se trata de que os Estados Unidos deixen de ser un país influente a escala mundial.

Só se trata de dicir que a idea dunha potencia hegemónica, que vén inspirando a política exterior e a economía estadounidense, estase mostrando imposible, e que á que seguramente seguirá sendo a primeira potencia económica e militar do mundo non lle vai a quedar máis remedio que aceptar a existencia dun modelo internacional multipolar no que Europa e China están chamadas a cumprir papeis esenciais: Europa pola modernidade do seu modelo político e social e pola excelencia das súas democracias e China pola súa dimensión e pola súa localización estratéxica.

Se nos enfrontamos aos retos do futuro cunha visión global e non nacionalista, resulta cada vez máis claro que a política americana deixou de ser a solución para converterse en boa parte do problema. A súa idea de entrar en todos os conflitos con mentalidade de árbitro plenipotenciario, e como un elefante nunha cacharrería, está sementando de sangue, de terrorismo e de rebeldes con causa a face do planeta. E, máis aló das guerras abertas, e con independencia de cal sexa a nosa opinión sobre cada asunto concreto, resulta preocupante derívaa que están tomando países como Rusia, Irán, Venezuela, Corea do Norte, Bolivia e un longo etcétera. Por iso produce enorme estupor a lentitude e a desidia coa que Europa está recompondo a súa errada Constitución e a súa non nata política exterior. Porque se a Unión Europea non se fai presente no mundo co seu pensamento político e os seus modelos sociais e democráticos, non existirá ningunha barreira contra os réximes descoloridos que revisten con tons democráticos as súas esencias ditatoriais. E esa deriva, deberiamos sabelo, é perigosa para todos. Porque a democracia illada é unha quimera.