Europa era isto?

Por Suso de Toro

O euro? Ben. Europa? Mal. Somos un éxito financeiro e económico, pero sucumbimos ao mal europeo: a falta de ilusión e de proxecto. O do referendo irlandés é o de menos. Irlanda, seica o Estado máis beneficiado pola Unión Europea, divertiuse co seu non a Europa a propósito de que non terá que devolver o diñeiro recibido cos seus intereses e abandonar a Unión. Cando os nosos actos non teñen consecuencias deixamos de ser responsables. Para salvar o tropezón da cambadela irlandesa, Europa volverá facer tratos e trapicheos; xa toparemos o xeito de seguir, o caso é ir indo. Cara a onde?

Ésta non é a Europa nacida das ruínas da posguerra; non a que integra a Irlanda, España, Portugal. Países que vían un horizonte en integrarse na Europa en marcha. O antieuropeísmo destes votantes irlandeses parece consecuencia de adoptar a perspectiva británica, da ruptura xeracional e da perda de memoria colectiva, de non sentirse descendentes da súa memoria nacional. Tamén hai signos de que o soño europeo debilítase entre nós. Nos anos sesenta, as xeracións que imaxinaban unha España democrática tiñan os seus referentes na Unesco, París, a socialdemocracia sueca, alemá... Había fame de coñecer eses países envexados con supermercados opulentos e carteleiras con películas modernas e prohibidas. Coa democracia difundíronse os libros de escritores alemáns, austriacos... Despois de Godard, Truffaut, chegaron Herzog, Wenders, Fassbinder, Tanner... Quen coñece hoxe autores suecos, alemáns, daneses...?Nin sequera os franceses e italianos, que estiveran máis cerca antes. España recréase en si mesma; grazas ao castelán soña hexemonizar gran parte de América, e a través do concepto "Iberoamérica" soña mesmo con ser referencia en Brasil. é un éxito cultural e empresarial, creouse un espazo cultural e un mercado para o latino. Os cantaores, rumberos, regatoneros, salseros escóitanse máis que nunca. Pero sempre que se gaña algo, pérdese algo. Pero aquela nova España democrática que interesou aos europeos tampouco é xa novidade, non esperta curiosidade en Europa. Os Estados que fundaron a Unión e os que se incorporaron nos oitenta teñen cada un os seus propios problemas. A Europa ampliada dos anos oitenta tiña un horizonte histórico, un programa marcado pola crise da URSS; tiña diante unha fronteira que se abría. A metade do territorio europeo eran Estados que quedaran conxelados, apartados da marcha de Europa, case da historia mesma, e agora podían reincorporarse a Europa. Podía ser unha potencia alternativa e equilibradora nun mundo que se reestruturaba. A Alemaña de Kohl lanzouse con apetito, cruzou a fronteira e tragouse, con máis dificultade da prevista, á Alemaña oriental. Logo viñeron Polonia e os demais Estados. A diferenza da integración de países como Irlanda, Grecia, España ou Portugal, onde houbera cambios económicos e sociais e onde a Unión era un soño desexado e acariñado desde había tempo, estes novos países entraron inopinada e precipitadamente: foron tragados.

Como a gran serpe que traga unha vaca e ponse a si mesma en perigo de morrer de empacho, a gula cegounos impedindo ver que esa ampliación forzada implicaba unha gran transformación e desencadearía unha crise existencial. Esta Europa tivo éxito, é certo, próbao a fortaleza e estabilidade do euro; non comprendemos até que punto é un logro histórico a moeda única europea. Pero estamos embotados como a serpe dixerindo a vaca. E pódese morrer de empacho. Hoxe, a Unión está guiada por unha visión da historia miserable, puramente socioeconómica, que esquece as bases do programa ilustrado europeo que era a ideoloxía que a xustificaba. Demóstrao a aprobación dun límite legal de 60 horas de traballo semanal; iso é retroceder ao nivel das sociedades predemocráticas. Con iso, Europa retrocede ao perder o seu modelo propio, o seu contido, e busca parecerse aos seus competidores; ao modelo norteamericano, con cidadáns sen cobertura social, e ao modelo chinés, traballa e rebenta. Se Europa é máis que un mercado non só debía examinar as contas dos países que aspiraban a entrar, tiña que terlles axudado a xerar a súa cultura democrática, civilidade. Quizais non podía ser doutro xeito, ou non había tempo histórico, pero esta vaca atragantouselle á serpe glotona.

Tras o aturdimiento da dixestión necesitamos claridade de espírito para soñar un novo horizonte. Europa foi creada por soñadores, e non existirá sen un soño e un argumento europeos. Empezar por coñecernos; somos estraños compartindo moeda e un territorio sen pasaporte. O máis complicado é que vimos de dous ou tres tempos históricos distintos e que carecemos de medios para resolver isto. Estamos desprovistos de instrumentos ideolóxicos; nin sequera hai medios de comunicación europeos, non hai unha historia común... Ademais do euro só existe Eurovisión e a Copa de fútbol. Ou temos ideólogos e líderes políticos europeos que tezan un argumento e un soño que unha aos habitantes da Unión, ou retrocederemos ao Mercado Común. E se tal como veu a historia, esta Unión Europea formada por Estados non pode ser outra cousa máis que un mercado e unha moeda? Non estaremos a nos enganar? Aínda lle interesa unha Europa política aos Estados que fundaron a Unión? A Alemaña? Seguro que é posible tentar Europa aínda? Poida que xa non.

Artigo publicado no xornal El País - 22.06.08

Europa non gobernará o século XXI

Por Robert Kagan, membro non numerario do Carnegie Endowment for International Peace, socio transatlántico do German Marshall Fund e asesor non oficial do senador John McCain. O seu libro máis recente é The Return of History and the End of Dreams

Hai apenas dous anos, o pensador e autor británico Mark Leonard publicou un libro titulado "Why Europe will run the 21st century" [Por que Europa levará a voz cantante no século XXI]. A día de hoxe, cabe preguntarse en que grao sequera vai ter Europa algunha participación no século XXI. Non se trata xa só do golpe mortal que o xoves da semana pasada propinoulle o rexeitamento de Irlanda ao Tratado de Lisboa que reorganizaba a Unión Europea. Pasei seis dos últimos oito anos na capital da Unión Europea e, ao longo deste período, puiden aprezar unha perda constante de confianza de Europa en si mesma, un repregamento sobre si mesma e un pesimismo crecente respecto do futuro. Por moito que toda a atención se centre nos males da economía estadounidense, poucos europeos cren que estean a piques de herdar o mundo. á economía alemá está a irlle moi ben nestes momentos, pero iso é excepcional, e mesmo os propios alemáns temen que se trata de algo pasaxeiro. A compracencia que os europeos experimentan ante a debilidade do dólar e a fortaleza do euro non pasa de ser unha bendita oportunidade coa que distraerse da preocupación, profundamente arraigada, de que os xigantes asiáticos están a deixarlles atrás e están a sacar a Europa da competitividade na economía internacional. O gran veciño de Europa tamén lles causa angustia. Non hai día en que algún representante europeo non clame por unha política enerxética común para facer fronte aos monopolios depredadores rusos, pero non hai día en que os rusos non pechen un novo acordo que favorece uns intereses europeos concretos a expensas doutros. Os europeos están moito máis preocupados pola inmigración e a identidade cultural do que o estaban cando cheguei aquí. Nestes días, na maioría das eleccións que se celebran en Europa as cuestións da inmigración e a asimilación dos inmigrantes aparecen como pano de fondo, e a inmensa maioría das persoas coas que falo dubidan de que Europa vaia ser quen de integrar aos novos inmigrantes. Até os partidarios do laicismo senten inquietude, por que o que eles chaman a Europa cristiá, está a ser corroída polo fluxo imparábel de musulmáns e de cultura musulmá; eis as protestas que se suscitaron este ano ante a modesta proposición do arcebispo de Canterbury de que se atopase acomodo en Gran Bretaña aos preceptos legais da sharia. Máis sorprendente é, quizais, o desafío continuo á unidade europea. A UE segue sendo unha organización milagrosa e ninguén debería apostar por que non vaia seguir avanzando. Con todo, as grandes potencias europeas seguen mantendo celosamente as súas prerrogativas en materia de política exterior, especialmente, algo comprensible cando se trata de evitar o máis mínimo perigo para os seus soldados. Para agravar o problema, o sentimento xeneralizado aquí é que Europa está falta dun liderado potente. A Gordon Brown considéraselle pouco sólido. Angela Merkel está atada de pés e mans na súa gran coalición. A moitos estadounidenses e a moitos italianos caelle ben Silvio Berlusconi, pero non á maioría dos europeos de fóra de Italia. Cando apunto, como típico estadounidense que son, ao refrescante liderado de Nicolas Sarkozy, fóra de Francia non me responden máis que con silencio ou co ceño engurrado. En Gran Bretaña e en Alemaña, Sarkozy está considerado unha estrela fugaz e, como moito, para Francia, non para Europa. Por todas partes vese que o interese propio imponse ao interese común. Supúñase que o Tratado de Lisboa ía resolver algúns destes problemas. ía crear dúas figuras con liderado para representar a Europa na escena mundial, un presidente e un ministro de Asuntos Exteriores. Os nomes que se manexaban para estes dous postos, desde Tony Blair até o sueco Carl Bildt, facían posible pensar que Europa asumiría un papel máis preponderante no mundo, aínda a pesar de todas as dúbidas. Para os euroentusiastas dun extremo ao outro do continente, a nova Constitución era a resposta ao malestar de Europa e o paso seguinte cara ao liderado mundial. Que vai pasar agora, con todo, unha vez que o Tratado está ferido de morte? Todo isto é malo para Estados Unidos. Nun mundo no que están a nacer grandes potencias, das que dúas resultan ser autocracias, Estados Unidos necesita que os réximes democráticos sexan tan fortes como sexa posible. Unha Europa unificada, independente, con capacidade, convén aos intereses estadounidenses, aínda no caso de que en ocasións poidamos estar en desacordo. Eu preferiría moito antes ver a Europa levando a voz cantante no século XXI que á Rusia de Vladimir Putin ou á China de Hu Jintao. O risco desta última labazada á confianza europea é que os nosos aliados, incluída Gran Bretaña, poidan ir caendo aos poucos nunha sorte de intrascendencia a escala mundial. Xa xorden voces en Londres ás que non lles parece mal. En The Financial Times, Gideon Rachman cre que, na súa inmensa maioría, os europeos, se non os seus dirixentes, prefiren pasar desapercibidos e teñen razón ao preferir esa opción. é mellor que ter que ser como Estados Unidos, con responsabilidades en todo o mundo. A final de contas, «ser unha superpotencia pode constituír unha empresa sanguenta e demasiado onerosa -escribe-. A debilidade de Europa é unha especie de nirvana». Non cabe dúbida de que Rachman está no certo cando afirma que moitos europeos prefiren que sexa así. Europa empezou a toparse a gusto nun papel parecido ao do coro nunha traxedia grega, permanentemente dedicado a comentar e a expresar a súa opinión sobre o que fan os protagonistas («Oh, Edipo, pola túa imprudente arrogancia esnaquizado!»), pero practicamente sen ningún efecto, ou moi escaso, no desenvolvemento do drama. Quizais Europa, esa Europa falta de liderado, esa Europa falta dun novo tratado, é como é porque iso é o que realmente queren ser os europeos. Nese caso, o século XXI, que desde logo non será gobernado por Europa, será unha época verdadeiramente difícil para Estados Unidos.

Artigo publicado no xornal El Mundo - 19.06.08

Máis Europa

Por Miquel Roca Junyent

Artigo publicado no xornal La Vanguardia (17.06.08)

A pesar de todo: Viva Europa! O non irlandés foi un serio golpe para o proxecto da Unión; sería absurdo minimizalo. Pero o proxecto segue vivo e, entre todos, deberiamos ser capaces de relanzalo con novos ánimos e con entusiasmo. Todo isto soa a moito voluntarismo, é certo. Pero é que á marxe de Europa non existe para os europeos ningunha outra alternativa de futuro. Estamos a descubrir que Europa pesa pouco. Que as novas economías emerxentes arrinconan ao vello continente cara posicións secundarias e moi dependentes. Somos máis vulnerables do que criamos e, seguramente, menos importantes do que nos gustaría ser. Pero, precisamente por iso, debemos de avanzar no proxecto da unidade europea, porque se xuntos pesamos pouco, separados non somos nada. A Unión non pode nin debe ser un proxecto á marxe dos cidadáns. Nin pode ser -como estrañan os irlandeses- unha panacea milagrosa que resolva todos os nosos problemas. Nin, sobre todo, pode ser un instrumento do que un se sirva cando lle interesa e que se lle rexeita cando pode servir aos demais. Pero, para iso, os líderes europeos e especialmente a burocracia de Bruxelas deben facer comprender e explicar o que se propoñen e facer participar diso aos cidadáns. A Unión dá a sensación de ser un refuxio de tecnócratas caprichosos que ditan normas que só eles entenden e que as aplican coa máis absoluta das discrecionalidades. Seguramente, isto é inxusto. Non é así. Pero o semella; e os irlandeses dixeron non a todo isto. Debe seguirse adiante, pero tomando nota deste afastamento da Unión Europea e de Bruxelas dos problemas dos europeos. Está máis cerca Washington que Bruxelas; confíase máis no que desde alí se decida que sobre o que desde aquí poida facerse. Temos un euro moi forte; pero paradoxalmente esta é a nosa debilidade. Viva Europa! Si. Pero con liderado, con obxectivos; máis preto dos cidadáns europeos. O silencio dos que deberían falar e propor só reforza aos que, desde a burocracia, só pretenden xustificarse a si mesmos. Europa é moito máis que isto!

Euro Groove

Entre Euroconstitución e Tratado de Lisboa... un pouco de música...DESCARGA AQUÍ de balde e directamente.

A UE quere unha asociación especial con Israel

A Unión Europea quere crear unha asociación especial con Israel e debate actualmente como relacionar ese obxectivo coa actitude dese país no proceso de paz en Oriente Medio, informaron varias fontes comunitarias. Os ministros de Relacións Exteriores da UE e de Israel celebrarán un consello de asociación, en Luxemburgo, no que se continuará a discusión sobre como formular esta idea, que por agora non foi totalmente definida pola parte comunitaria. Os países da Comunidade "aínda están a discutir as súas posicións", afirmou unha fonte comunitaria, mentres que un diplomático europeo afirmou taxantemente que se atopará unha fórmula. O obxectivo é ver até onde se pode facer que Xerusalén participe nos mecanismos de decisión da UE segundo algún tipo de "estatuto híbrido" polo que siga sendo un país non membro pero fortemente asociado. Israel participa con outros Estados do sur e do leste na chamada "Política de Veciñanza", deseñada para ofrecer "todo menos a adhesión" aos seus veciños máis próximos. Fontes comunitarias sinalaron que un exemplo dese modelo "híbrido" podería ser a estreita cooperación que mantén a Comisión Europea con países como Noruega, que forma parte do Espazo Económico Europeo, ou Suíza, que participa nas políticas de control de fronteiras ou no Programa Marco de investigación. Amnistía Internacional advertiu á Unión Europea que calquera incremento da súa relación con Israel debe incluír "mecanismos máis firmes" sobre os dereitos humanos. O director da oficina de AI para a UE, Nicolas Beger, sinalou que unha mellora da relación con Israel sería "un sinal erróneo" se non inclúe mecanismos "que poidan confrontar eficazmente as violacións dos dereitos humanos". A posibilidade desta asociación especial acelerouse en abril pasado, cando a Comisión Europea propuxo aumentar a cooperación con Israel, Marrocos, Ucraína e Moldavia, os países que máis aproveitaron a "política de veciñanza". Hai uns dous meses, o Goberno israelí enviou á UE un documento "confidencial" co seu punto de vista, e agora a parte europea ten que ofrecer a súa resposta. Con todo, diversas fontes comunitarias negaron que estean en curso "negociacións secretas", tal como denunciou esta semana o líder do grupo de Esquerda Unitaria Europea no Parlamento Europeo, Francis Wurtz.

Europa... ¿ou que?

Por Luís Ventoso

Os mestres de xornalismo ensinan que hai que fuxir do persoal nos artigos. Teñen razón. Pero permitan a excepción dunha historia irlandesa. Cornelio, un corpachón do pequeno porto de Castletown, veu a finais dos 60 ao seminario de Salamanca. Con todo as rapazas tiraban máis que a sotana. Así que plantou e retornou ao seu pobo. Alí só tiña unha habilidade que o distinguía: no seminario aprendera a chapurrar castelán (que acabaría sendo máis ben galego). Os barcos de Galicia que atracaban en Castletown pronto o proafillaron como recadeiro. O meu pai, un daqueles patróns pioneiros que exploraron os caladoiros do Gran Sol (unha historia épica galega que está por contar), trabou boa amizade con el. Andando o tempo, Cornelio, tipo listo, copiou o que facían os galegos (pescar) e converteuse en armador. A comezos dos 80, o meu irmán foi enviado de vacacións á casa do amigo irlandés. E alí ocorría algo que o asombraba. Os sábados, os empregados de Cornelio tiñan dereito a ducharse na vivenda do xefe; ¡era parte da súa paga! A anécdota indica que Irlanda era entón un país paupérrimo. Pero desde 1973, cando entrou no Mercado Común, ate hoxe, pasou de gato fraco a opulento tigre celta. é xa o segundo país con máis renda per cápita da UE, da que recibiu 55.000 millóns de euros en axudas. Pero Irlanda dixo non á UE. Vea antipática e teme que elimine as súas vantaxes fiscais, imán do investimento estranxeiro. Grande miopía nacionalista. Que sería dese país de 4 millóns de persoas sen o paraugas da Unión? Que pintaría a bucólica pero diminuta Eire soa nun mundo que en breve dominarán 1.300 millóns de chineses e 1.100 millóns de indios? Os europeos necesitamos superar o minifundio e levantar algo grande xuntos, unha Unión Europea democrática e con peso político. Se non o facemos, a historia converteranos en nacións residuais, con moito folclore, moito feito identitario... e cero futuro.

La Voz de Galicia - 15.06.08

Apoloxía e pedagoxía de Europa

Continuan as presentacións polo País dos libros "Galiza na Unión. A porta atlántica" e "Europa, o continente pensado", de Camilo Nogueira.

Eis as dúas próximas:
- Venres 13 de xuño, ás 20.00 horas, na Galería Sargadelos de Lugo.

- Xoves 19 de xuño, ás 20.00 horas, no salón de actos do Concello de Moaña.

Dignificar o Parlamento Europeo

Por Paulo Casaca

Foi con natural satisfación que recibín o apoio dos meus compañeiros da Comisión do Control Orzamentario para desempeñar as funcións de relator para as contas do Parlamento Europeo, cuxa aprobación ocorrerá en Abril de 2009. Na secuencia da divulgación parcial do traballo de auditoria interna sobre o funcionamento do sistema de pagamento das remuneracións dos colaboradores directos dos deputados europeos -apuntando fallos importantes de funcionamento ben como indicios de abusos pontuais do sistema- as contas parlamentarias pasaran a estar no centro das atencións. É case sempre así, só se consegue ser noticia polas malas razóns, e dígase en xustiza da verdade que os parlamentos, todos eles, son fonte permanente de desconfianza que ten plena xustificación no feito dos patróns do parlamento seren os cidadáns. Na realidade o Parlamento vive na base dun sen número de regras avulsas que resultaran da satisfación de equilibrios diversos entre os Estados membros mais que eivan significativamente o seu bo funcionamento e propician situacións que deberían ser evitabeis. O Parlamento Europeo ten tres sedes oficiais -Luxemburgo, Bruxelas e Estrasburgo- froito de equilibrios pasados de influencia e de intereses entre os Estados fundadores, mais en compensación non conseguiu nunca ter un estatuto propio para os seus membros consentaneo coa súa elección directa polos cidadáns e correspondente independencia fronte aos parlamentos nacionais de que emanou até hai tres décadas atrás. Se os deputados non teñen estatuto -son pagados polos parlamentos como se fosen deputados nacionais, aínda que non usufrutúen de todos os privilexios dese estatuto- os seus colaboradores menos aínda, sendo que son os deputados que son supostos ser a súa entidade patronal e actuar en conformidade. Para alén diso, dada a ausencia de estatuto europeo, foi creado un fondo de pensións voluntario longamente financiado polo orzamento europeo e que esixe contribucións particulares bastante elevadas no cal eu, por exemplo, non participo. As regras relativas a despesas xerais e a pagamentos de viaxes son, á súa vez, de interpretación ambígua e viñeron a constituír fonte permanente de críticas e desconfianzas. Despois dun proceso que demorou décadas, chegouse finalmente a un acordo en materia de estatuto de deputados que -se non houber máis derrapaxes de última hora- deberá entrar en vigor na próxima lexislatura, estatuto que está lonxe de ser o ideal, de aplicación por fases e con excepcións, mais que, desde o meu punto de vista, corresponderá sen dúbida a un importantísimo adianto. Trátase agora de saber se o mesmo acontecerá para os colaboradores dos deputados. Até aquí, ten sido Bélxica -país onde na práctica se sitúa a xeneralidade do noso traballo- quen ten trabado calquera solución, pola simple razón de que pensa que pode perder impostos e contribucións para a seguridade social se entrar un sistema europeo e non un nacional. Para alén diso, deber encerrar o fondo voluntario de pensións e deberán ser modificadas as regras relativas a viaxes e á chamadas despesas xerais. Saber se se vai ou non conseguir materializar este conxunto de transformacións é con todo unha incógnita, porque hai sempre a posibilidade de intereses particulares -tanto dentro do Parlamento como en calquera das institucións- arranxaren forma de descarrilar o marcha do proceso. Pola miña parte, agradezo a confianza que os meus compañeiros depositaron en min e vou tentar facelo o mellor posíbel para que as reformas previstas veñan todas a ser ben sucedidas, para que o Parlamento Europeo que virá a ter agora novas tarefas e responsabilidades poida estar á altura dos desafíos que afronta.

Estrasburgo, 2008-04-22

Charla-Coloquio do Eurodeputado Paulo Casaca en Vigo

Este vindeiro venres 6 de Xuño terá lugar en Vigo unha moi interesante charla-coloquio do destacado eurodeputado socialista portugués Paulo Casaca

"A liberdade e o Gran Oriente Medio"

Intervén: Paulo Casaca http://www.paulocasaca.net/
Presenta: Pedro Gómez-Valadés, presidente de AGAI

Lugar: Galería Sargadelos Rúa Urzaiz 17 - baixo en Vigo
Día: venres 8 de Xuño
Hora: 20:00 horas

ENTRADA LIBRE