Europa e o subconsciente

Por Xavier Pericay

Titulábase «L'Europa do subconscient» e publicouno o 2 de xullo de 1989 o «Diari de Barcelona». Como todos os seus artigos, era unha invitación á viaxe, á viaxe intelectual. O tema, claro, era Europa. Europa e os límites. Xeográficos, por suposto. Europa foi, perante todo, unha área de xogo, un territorio. Desde Píndaro, chegaba ate o Atlántico. O levante, ate o Tanais, é dicir, o Don dos nosos días. Alí, no curso do río situaban os gregos -Europa é palabra grega, de mozo grega, raptada por Zeus- a fronteira con Asia. O norte e o sur non ofrecían problemas. Ártico e Mediterráneo. De novo o auga. Ou sexa que unha área de xogo. Nada máis. Mellor dito, o demais estaba por chegar. De aí que toda manifestación cultural xerada ao longo deste territorio que desde hai séculos chamamos Europa deba ser considerada con idéntico respecto. Iso de que Europa, a Europa presente -estamos, lembren, no 1989, a comezos de xullo, aínda co Muro en pé-, sexa tan só o que a cultura franco-alemá decidiu que somos é unha barbaridade. E provoca, claro está, máis barbaridades. Como a de ver a un ilustre filólogo, Joan Coromines, escribir nunha entrada do seu dicionario etimolóxico que Europa volverá a ser o Estado máis poderoso do mundo en canto poida sustraerse ás ameazas do Volga e do Potomac, é dicir, de Moscova e de Washington. Deixemos a un lado o parvo antiamericanismo, tan en boga xa, e reparemos en que alguén como Joan Coromines, un aunténtico sabio, pode concebir o noso continente como o concebía a Alemaña nazi, isto é, sen a presenza dos pobos eslavos. Concebirlo e imprimilo. Esta lección sobre Europa e o noso subconsciente debémola a Joan Ferraté. Foi el quen nola deu, hai xa 17 anos. Aínda que de nada serviu, disque. O outro día publicouse unha entrevista a Juan Carlos Rodríguez Ibarra na que o aínda presidente da Junta de Extremadura dicía o seguinte a propósito da inmigración: «Europa xoga con vantaxe, porque ten a solución na man: facer europeos aos africanos e así acaba o fenómeno. Iso fíxose cos 10 países do Este que entraron na UE. Eran inmigrantes. Gastamos inxentes cantidades de diñeiro para que eses cidadáns se convertan en europeos». En fin, que para o presidente da Junta extremeña os checos, os polacos, os húngaros, os romaneses, os lituanos non eran europeos, senón inmigrantes. Unicamente cando Europa pagou deixaron de ser inmigrantes e se converteron en europeos. Xamais me imaxinaría que o pensamento de Joan Coromines e o de Juan Carlos Rodríguez Ibarra puidesen estar tan preto. Aínda que sexa só no tocante a Europa e ao subconsciente respectivo.