Sorprenderá a Europa

En Berlín, a mensaxe máis importante para 2007 é: Angela Merkel non é como Maggie Thatcher. En toda Europa hai afeccion a comparalas. Mulleres poderosas que dirixen nacións poderosas. Dúas damas de ferro que forxaron as súas carreiras dentro dos partidos conservadores. Ambas decláranse a favor da economía de mercado e impulsaron as súas respectivas economías nacionais, un tanto ralentizadas, con reformas liberais. Merkel, como Thatcher, formouse nas ciencias: unha é física e a outra química. E sen embargo, as dúas son tan diferentes como a música das marchas militares inglesas e unha sinfonía alemá de Beethoven. A Thatcher gustábanlle a pompa e os conflitos, Merkel aprecia o realismo e a harmonía. Thatcher interviña con declaracións, Merkel co diálogo. Thatcher tiña olfato para o medo dos demais, Merkel sabe percibir os anhelos. Thatcher contaba coa maioría do seu partido, Merkel ten unha gran coalición. A súa política económica está tan orientada ao social, que Thatcher a tomaría por unha esquerdista. E seu conservadurismo é tan moderno que Thatcher quedaría perplexa. Merkel é filla dun pastor e se criou no socialismo real da RDA. Coa caída do muro comezou a súa liberación persoal e a súa carreira política, viviu en carne propia episodios dramáticos e talvez por iso sexa tan escéptica fronte ás convicións inamovibles (polo pronto, ideoloxías). Por outra parte, móstrase aberta a cambios e reformas. É calquera cousa menos unha conservadora clásica. Mirándolo ben, Angela Merkel é todo o contrario de Thatcher.Tamén con respecto a Europa. Thatcher desprezaba a Europa; Merkel, desde que viviu persoalmente a caída do muro, considera a Europa como un fenómeno tremendamente positivo. Neste aspecto é tamén -e o admite de boa gana- unha boa alumna de Kohl. Kohl explicoulle en longas conversas a arquitectura do poder en Europa, e ambos están convencidos da importancia histórica da casa común europea. Os dous cren que o euro non é unha moeda común, senón unha cuestión de guerra e paz en Europa.

Labor de mediación

Xa que logo non é casualidade que no seu primeiro cumio da UE no 2005 Merkel teña desconcertado a todos. Os xefes de Goberno parecían non poñerse de acordo sobre o plano de financiamento da UE para o período de 2007 a 2013. Francia e Gran Bretaña bloqueábanse mutuamente. E malia que Alemaña tiña os mellores argumentos para por fin aportar menos á caixa da UE, Merkel botou man ao peto e salvou a Europa cun compromiso. París e Londres se reconciliaron, xa que outra vez Alemaña pagaría máis. Desde entón, Merkel pasa por ser a verdadeira mediadora da UE. Cando Alemaña asuma a presidencia da Unión, a UE podería manter esta sorprendente prosperidade. Porque Merkel asumirá ademais a presidencia na reunión do G-8 e abriga a ambición de conferir a Europa unha nova voz. Neste momento pode sentirse moi segura da súa posición de poder en Berlín e xa que logo pretende proxectarse internacionalmente. Atrévese incluso a por de novo en marcha o proceso da Constitución Europea. A súa vantaxe consiste en que non ten inimigos. Mantén boas relacións non só cos acreditados europeos de Bruxelas, París ou Madrid. Conseguiu tamén por a Londres da súa parte e reactivar a relación con Roma, que por culpa de Berlusconi permanecera illada durante tanto tempo. Como aventuran en Berlín, nestes días Merkel falou máis con Prodi que co seu marido. Tamén ao Este está enviándolle sinais dun tipo de achegamento novo, xa que ela experimentou o réxime do socialismo real. Con Putin, quen a mira con ollos máis críticos que ao seu antecesor Gerhard Schröder, pode comunicarse con fluidez en ruso, e está sopesando un novo pacto de seguridade con Rusia que inclúa as subministracións de enerxía. As posibilidades de que a integración europea adquira unha nova dimensión son máis favorables que nunca. O auxe económico contribuíu a distender o financiamento. Entre as grandes nacións non hai diferenzas de xuros dignas de mención. O euro, o mercado interno e a aceleración da convivencia diaria dos europeos fortaleceron a conciencia básica de Europa; pero foi a ameaza do islamismo a que fomentou o sentimento de que Europa é ao fin de contas unha familia, unha parentela occidental. Esta conciencia podería ser a clave para o futuro de Europa, pero tamén un problema se temos en conta a cuestión de Turquía. Aquí Merkel atópase nunha posición delicada, dado que se pronunciou en contra do ingreso de Turquía na UE e propuxo que en lugar diso se converta nun «socio privilexiado». En cambio, os seus socios de coalición, os socialdemócratas, están a favor do ingreso na UE. Merkel espera que outros países inicien este debate, no cal, a partir da perspectiva de Berlín, corresponderá un papel preponderante a Madrid. «As posicións críticas fronte ao ingreso de Turquía fortalecéronse; en España é onde podería decidirse a maioría», coméntase no contorno de Merkel. Ate agora considerábase que Zapatero apoiaba a Turquía, pero que non é «dogmático» na cuestión, é dicir, que se mostraría aberto á solución de «socio privilexiado». Algo similar ocorre no caso de Ségolne Royal en Francia. Tamén ela se distancia cada vez máis do ingreso de Turquía que antes defendía. Con ocasión das eleccións presidenciais, Nicholas Sarkozy, gran detrator do ingreso, fixo da cuestión tema central da contenda electoral. Xa podemos estar ansiosos polo resultado, xa que tras esas eleccións Europa podería verse influída por dúas mulleres poderosas, Royal e Merkel. Unha dereitista de esquerdas e unha esquerdista de dereitas.

A Europa e a memória

Por Tiago Barbosa Ribeiro

http://kontratempos.blogspot.com/

Os símbolos são códigos identitários. Fazendo uso de um passado que se quer presente, aí se reeditam práticas colectivas que estão habitualmente concentradas num tempo que foi. Numa escrita constante de fronteiras mutáveis sobre o outro, o universo de possíveis de um símbolo estará em tudo aquilo que comporta uma atitude relacional por uma unidade no diferente. É assim com o crucifixo, com a foice e o martelo, com a suástica. Mas também com tudo aquilo que se massifica e limita o alcance de uma certa força originária, como é o caso da imagem-objecto de Che. O símbolo é então indissociável de uma simbólica que nos ajuda a preservar aquilo que a memória por vezes esquece. Actualmente, quando o visitante chega a Auschwitz e é convidado a percorrer os fragmentos intactos daquele que foi o expoente de industrialização do extermínio nazi, é transposto para o palco da mais meticulosa das atrocidades que ali foram cometidas durante o holocausto. E isso pode ser tão só um corte de cabelo. É uma experiência sensorial, embora dialogante com símbolos, valores e atitudes. Mas a simbólica vai muito para além de uma simples enumeração de incursões passadas, podendo transformar-se num instrumento de vanguarda e disputa da ordem que então vigora, deixando antever aquilo que ainda virá a integrar essa mesma ordem. Os símbolos apelam a um sentido de particular reverência. Unificam. Excluem. São tão mais transversais a uma produção abrangente de significações quanto menor for a sua auto-reflexividade e a sua impermeabilidade ao decurso dos acontecimentos em redor. Os totalitarismos que desfiguraram a Europa no século XX são disso exemplo. À distância de poucas décadas sobre o abismo do nazismo e do estalinismo, pensávamos que o comunismo envelhecia bem. Mas isso é uma verdade de meio alcance, possível apenas para aquela Europa que faz fronteira com o Leste, não integrando a sua geografia histórica. E que arrisca uma incapacidade genética para conservar uma memória que não pode ser perdida. Neste ano em que comemorámos os sessenta anos sobre a libertação de Auschwitz, a Comissão Europeia pretendeu aprovar uma generosa lei anti-racismo e xenofobia que incluía a proibição da iconografia nazi nos actuais vinte e cinco países membros da União, tal como acontece na Alemanha desde o pós-Guerra. O projecto fracassou quando a Hungria, a Lituânia, a Estónia, a República Checa e a Eslováquia exigiram que a interdição fosse alargada à foice e ao martelo. Alguns países, aliás, onde o símbolo já é ilegal por legislação interna. Esse facto é extraordinário para essa Europa ocidental onde a tradição democrática prevalecente nunca permitiu associar comunismo a opressão, tornando inusitadas as palavras de um eurodeputado eleito num país da antiga Cortina de Ferro: «se decidimos banir um [símbolo totalitário], devíamos decidir banir todos eles». O senso comum aborda os símbolos a partir das leituras permitidas pelo pensamento dominante. E aí, para todos os efeitos, Estaline pertence ao rol dos que puderam aceder aos bastidores do julgamento histórico da Segunda Guerra Mundial e das décadas subsequentes. Logo, escapou-se aqui uma oportunidade de concluir o essencial: proibir símbolos, sobretudo representativos de aparelhos de Estado tão brutais quanto estes, apenas induz um pacto de silêncio que ilude a realidade. É uma forma recorrente de amnésia, porque não singulariza o fenómeno cujas cicatrizes pretende ocultar. Como escreve Hannah Arendt em On Violence (1969), «as confissões de culpa colectiva são a melhor salvaguarda possível contra a descoberta dos culpados, e a própria extensão do crime a melhor desculpa para não se fazer nada». Daí que seja uma amostra de fraqueza política a interdição de símbolos que já contêm uma imensa carga de interditos. Até porque quando as instituições alemãs garantem que a actual força do Estado protegerá a comunidade judaica contra a reincidência do antisemitismo, não se poderá ignorar que o veto da suástica não estanca o recrudescimento da extrema-direita e do ideário nazi no país. Incongruências que os decretos-lei não derrubam. O movimento proibicionista do Leste é igualmente sintomático. Mas o mais preocupante aí não é a legislação que vem sendo publicada, impossível de harmonizar a nível europeu e explicável em parte pela incapacidade de digerir a violenta transformação das suas estruturas pós-comunistas, mas sim o modo como esses países vêm afirmando a sua independência por oposição à Rússia. Paralelamente à proibição dos símbolos comunistas, há uma desconfiança duradoura com o antigo centro político da União Soviética. Internamente, essa tensão apoia-se no racismo dos nativos contra muitos dos cidadãos russos que se deslocaram para o Báltico antes de 1989 e que não têm hoje qualquer nacionalidade. Mas é uma desconfiança que se agrava no plano externo com o complexo pós-imperial da Rússia autoritária de Vladimir Putin, que interfere nas soberanias da região ao fomentar candidatos anacronicamente «pró-Kremlin», enaltecendo as décadas de ocupação do Exército Vermelho e recuperando alguns dos símbolos desse tempo, como o hino da URSS. Esta lógica conflitual que Moscovo imprime à sua relação com os antigos Estados das «democracias populares» só pode preocupar esta Europa alargada que finda na Rússia. Um colosso regional que tem fronteiras com a China e que é tão imprescindível quanto instável. Contrariando a capacidade de racionalizar o vivido, a ideologia do esquecimento parece ser uma norma nos falsos debates que os símbolos suscitam. Assim como quando se radicalizaram os discursos sobre o «factor Deus» no preâmbulo da Constituição Europeia, impossibilitando que a história pudesse realmente confirmar a relevância do cristianismo nas modalidades civilizacionais que permitiram as rupturas da modernidade, este ressentimento com o passado indicia uma desagregação cultural que é igualmente uma incapacidade de traçar identidades colectivas. Tal como o são, de resto, todas as liturgias repetitivas que se cumprem oficialmente para assinalar datas históricas que compõem o calendário da simbólica. Portugal, claro, também não escapa
à erosão da sua história recente. O salazarismo é simplesmente ignorado ou então é mantido nas versões estereotipadas dos que militaram contra ele. Os desfiles anuais do 25 de Abril, reproduzindo uma retórica gasta, expressam precisamente esse distanciamento. Assumindo a ritualização do contrato social, a domesticação da data revolucionária tende a transformar-se numa comemoração de si própria. Deste modo, as práticas cerimoniais assumem o paradoxo de fomentar o esquecimento: são fábricas do homogéneo, dirigidas para os seus símbolos. O acto de revivescência institucionaliza os produtos cívicos resultantes do fim da ditadura, mas não os problematiza nem os faz perdurar criticamente. Porque há uma luta pela hegemonia da memória, sempre numa lógica de consenso. Quando sabemos que o edifício da antiga sede da polícia política salazarista nunca será um museu porque ali foi projectado um condomínio de luxo, traduzimos plenamente a dimensão selvagem deste recalcamento simbólico-ideológico do nosso passado. Que depois, incapaz de dotar os símbolos de reversibilidade, comportará certamente uma qualquer proibição no futuro.

http://kontratempos.blogspot.com/

Novo aviso para Europa

A dependencia enerxética europea é tan elevada e preocupante que calquera conflito de menor contía entre veciños se converte nunha ameaza para o subministración de combustibles. Isto é particularmente certo no caso do gas. Rusia converteuse no gran abastecedor da Unión Europea e faise pagar un prezo elevado -sobre todo político- en forma de non belixerancia, cando non submisión, para os frecuentes desmáns de Vladímir Putin. Rusia e Bielorrusia enzárzanse agora nun rifirrafe que, en síntese, implica que a república bielorrusa non está disposta a pagar o novo prezo do gas que pide Gazprom: 105 dólares por cada 1.000 metros cúbicos, en vez dos apenas 47 dólares actuais. Así que Minsk ameazou con quedarse co gas que con destino a Europa transita polo seu territorio. E aquí comezan os temores disimulados. A UE pide a Rusia e Bielorrusia que poñan fin á guerra do gas Bruxelas pide o fin da guerra do gas entre Moscova e Bielorrusia. A Unión Europea considera que é un "conflito colateral", que non terá consecuencias, debido ás cuantiosas reservas en Alemaña e a que o 80% do gas que chega a Europa occidental transita polo tramo que pasa por Ucraína. Pero as guerras enerxéticas, por pequenas que sexan, adoitan ter consecuencias imprevisibles ou agravarse con facilidade. En todo caso, Europa ten un problema enerxético estrutural -máis do 40% do gas que consume procede de Rusia- que non desaparecerá cando o contencioso de Rusia e Bielorrusia se resolva; e ese problema se agrava coa irritante ausencia dunha política enerxética común e a falta dunha política común de subministración. Bruxelas tenta mitigar a dependencia de Rusia e a incapacidade de artellar unha política enerxética para o continente co estímulo, ate o momento só verbal, da enerxía nuclear. Está ben visto en termos estratéxicos, pero sempre que se expoñan con claridade algúns matices de importancia. Un deles é que a produción de electricidade nuclear está suxeita, como a que se obtén a partir de carbón ou gas, a condicións económicas e regulatorias complexas. Tamén está claro que a hipotética posta en marcha inmediata de parques nucleares en Europa non resolvería o problema a curto prazo; construír unha planta atómica nova require non menos de tres anos. Así que de ningún xeito pode eludirse a obriga de concertar unha política enerxética común. É desde logo o mellor antídoto para evitar problemas colaterais.

Europa e os xudeus: historia dun amor traizoado
Unha entrevista con Amos Oz.

por Mercedes Monmany para Letras Libres

O escritor israelí Amos Oz estivo en Madrid o pasado outubro para presentar "Unha historia de amor e escuridade" (Siruela), unha sorte de autobiografía novelada. Mercedes Monmany entrevistouno sobre este libro e, a través de el, sobre a súa condición de escritor, sobre a vida en Israel e sobre a súa relación de amor-odio con Europa e a súa cultura, da que é herdeiro case involuntario. Nos tormentosos e pouco exemplares anos vinte e trinta do século pasado, quen era verdadeiramente europeo, quen cría na Europa fraternal, solidaria e supranacional? Calquera que lea as reedicións dos últimos anos de autores como o Stefan Zweig do mundo de onte (Memorias dun europeo) ou os ensaios dramáticos e pesimistas de Joseph Roth nos seus anos de exilio en París, fuxindo dos nazis, recollidos na filial do inferno na terra; calquera, pois, que se achegue aos que mellor retrataron esa época de crueldade inusitada para unha minoría fundamental durante séculos en Europa, os xudeus, terá comprobado que, como di o escritor israelí Amos Oz na súa última e espléndida novela autobiográfica, "Unha historia de amor e escuridade", eles eran practicamente os únicos europeos naqueles momentos. É a historia dun amor decepcionado. Os seus cultos e eruditos pais, que estudaran en Praga, como os seus avós vidos de Lituania, Ucraína e Rusia (a avoa de Amos Oz, a avoa Shlomit, inaugurou o primeiro salón literario hebreo que houbo en Odessa), eran verdadeiros europeos e así se definían, fieis a esa idea trasnacional, de refinamento moral e humanista de Europa. Por aquel entón ninguén se definía a si mesmo como europeo: a xente como a familia de Oz estaba rodeada de feroces e altivos patriotas italianos, húngaros, panxermánicos ou paneslavos. O pai de Amos Oz falaba en sete idiomas e podía ler en 17; a súa nai podía expresarse sen problemas noutros cinco. Os únicos europeos de hai 75 anos eran aqueles xudeus políglotas, "apaixonados eurófilos, amantes de Europa ilimitada e incondicionalmente durante decenas de anos", que, paradoxicamente, logo serían perseguidos, asasinados e guindados con violencia fóra dela. Autor dunha xa abundosa obra recoñecida internacionalmente, intelectual firmemente comprometido desde sempre co proceso de paz en Oriente Medio, Amos Oz (Xerusalén, 1939) deuse a coñecer en países como o noso a finais dos oitenta, a través das súas primeiras novelas: "O meu marido Mikhael", "A caixa negra", "As mulleres de Yoel" e a magnífica "A terceira condición" (1993), onde daba voz ao personaxe apaixonado, parlanchín e soñador de Fima, encarnación caótica e humana da súa conflitiva e mística cidade natal, Xerusalén. Máis tarde, a súa obra foi publicada basicamente por Siruela, onde apareceron as novelas "Non digas noite" (1998), "Un descanso verdadeiro" (2001) e "O mesmo mar" (2002), ademais dunha historia de amor e escuridade, na que, utilizando como trasfondo histórico a tráxica, heroica e extraordinaria epopea da creación do Estado de Israel, abordaba ao mesmo tempo a narración dunha saga familiar, a súa propia, de emigrantes chegados a partir da Europa do Este. Doutra banda, tamén, por primeira vez, enunciaba literariamente un tabú ate agora non tratado por el de forma pública: o suicidio da súa moza nai, cando apenas tiña doce anos.

Mercedes Monmany: Cunha historia de amor e escuridade, vostede escribiu fundamentalmente unha novela "espacial". Ese espazo pode ser Xerusalén e as súas iluminadas e cosmopolitas rúas dos anos trinta e corenta ou súas sombrías arterias medievais, ou a terra longo tempo soñada de Eretz Israel, ou o eco remoto dunha Europa abruptamente abandonada.

Amos Oz: Esta novela é o resultado dun proceso de paz comigo mesmo. Durante moitos anos estiven moi anoxado: estaba anoxado coa miña nai, co barrio no que medrei, estaba anoxado coa Historia. Unha vez que fixen a paz comigo mesmo, puiden convidar ao resto de toda esa xente, é dicir, aos meus pais, aos meus avós, á miña casa. Púidenlles facer sentar, ofrecerlles unha cunca de té e, só entón, poñerme a falar. E falei. Pero tamén puiden oílos. Non falei como un xuíz. Non escribín este libro para dicir: "Ti, pai, eras terrible; ti, nai, un diaño; ou ti, nai, eras terrible e ti, pai, sufriches demasiado". Non. Escribino con curiosidade, con compaixón, con tenrura, e sen ira en absoluto. Por suposto, con ira respecto á historia e a traxedia que traeu á miña familia desde Europa, e a outras moitas familias xudeas desde Bagdad ou Casablanca, guindándoas lonxe de alí. A miña familia non era esa xente que chanceaba e se ría na cuberta do Titanic, nos anos corenta, mentres os xudeus de Europa estabanse afundindo nas augas. Non. Eles foron guindados ao océano, mentres a música, o baile e as cancións seguían a oirse, e mentres todo o mundo tiña un bo xantar e seguía bailando. Sen embargo, eles estaban entre os arquitectos do Titanic. De Europa. A música que soaba, en parte, fora creada por eles. O menú, o menú cultural, fora, en parte, preparado por eles. Pero foron botados a patadas á escuridade. E toda esa ofensa traspasaroma a min. Isto en inglés chámase unrequited love, amor non correspondido: cando amas a alguén e ese alguén te rexeita e te guinda lonxe del.

MM: No seu libro xoga cun sistema permanente e obsesivo de duplos enfrontados, de oposicións: a vella Xerusalén contra a moderna e trepidante Tel Aviv; a diáspora políglota do onte e de "a agonía histórica", coas súas narracións lacrimóxenas en yiddish e as súas descricións do shtetl "saturadas de grupos humanos que sempre son esmoleiros, trapeiros e todo tipo de folgazáns sofistas", contra o florecente renacemento da literatura hebrea e o desexo do seu pai de que todos "nacesen de novo, sans, fortes, bronceados, europeos-hebreos e non xudeus-europeos do Este"... É o asunto da construción urxente e sólida dunha nova identidade puramente hebrea, sen adxectivos nin cualificativos que a difuminen ou fragmenten en partículas?

AO:É máis complicado que iso. Durante moitos anos, séculos, todo o mundo lle dixo aos xudeus: non nos gustades porque non podedes defenderos vós mesmos, non nos gustades porque sodes demasiado intelectuais, non nos gustades porque facedes diñeiro en lugar de músculos... Eran chamados "parasitos". Esta palabra, "parasito", hai que fixarse ben, estaba tanto no vocabulario fascista como no comunista. E tamén a palabra "intelectual". Os meus familiares eran intelectuais, cosmopolitas e parásitos, porque non traballaban coas súas mans. Despois de moitas xeracións, e despois de que todo o mundo dixese "algo non funciona en vós", acabamos por pensar que talvez si, que algo non funcionaba, xa que todo o mundo deu. Os primeiros emigrantes que viñeron a Xerusalén, hai noventa ou oitenta anos, querían que os seus fillos fosen diferentes: duros, simples, optimistas, moi saudables. Os meus pais incluso produciron un milagre xenético. Os dous eran morenos, querían un neno loiro e déronse a si mesmos ese neno pequeno e loiro. Esta foi a súa curiosa reacción á diáspora. Pero, ao mesmo tempo, quixeron tamén que eu fóra libresco e educado, querían dúas cousas opostas. Sen importar todo o que eu puidese facer, unha ou outra elección que emprendese, eles nunca estarían satisfeitos ao cen por cen. Se son un intelectual como eles, entón onde está o novo xudeu? Se son un simple condutor de tractores, que pasa co talento? Doutra banda, cando me rebelo contra o seu mundo, quero estar no lado contrario, romper con eles. Pero non podo. Porque se me converto nun simple condutor de tractor no kibbutz, entón eles din: "queriamos isto, estamos encantados". Xerusalén era, doutra banda, provinciano aos seus vellos ollos. Lémbrome da obra "As tres irmás de Chéjov", cando todo o tempo din "A Moscova, a Moscova!". Iso era o que estaba na súa cabeza. Os meus pais, todos os seus veciños, estaban moi lonxe de Europa, onde tiveron unha vida moi difícil, pero tamén estaban lonxe dos kibbutzim, dos novos xudeus, de Tel Aviv. Incluso, dentro de Xerusalén, estaban lonxe do barrio da elite dos intelectuais, do piano, dos profesores. Estaban nun recuncho. Medrei pensando que na nosa barriada o sol sempre sae despois de todas as outras partes do mundo: primeiro, sae en Europa ou en América; despois dalgunhas horas, en Tel Aviv, nos kibbutzim, e máis tarde en Rehavia, en Talpiot, é dicir, no resto dos barrios de Xerusalén. Só ao final, a veces, só a veces, algúns raios pequenos van caer sobre a nosa barriada, cando xa todo o mundo se foi para outra parte... Aí é onde nacín. Ese sentido de provincianismo e irrelevancia fixo de min un rapaz con tendencia á fantasía e aos soños.

MM: Pero, curiosamente, esas fantasías, aos quince anos, empurráronlle a desexar a vida nun kibbutz e non nunha cidade moderna e frenética como Tel Aviv.

AO:Tiña moitas clases de fantasías: fantasías sobre Europa, por exemplo. Medos, pero tamén fantasías. A pesar de falar numerosas linguas, os meus pais tiñan medo de que aprendese linguas europeas. Por que? Pois porque só sabendo unha delas, só unha, quedaría inmediatamente seducido. Iríame a Europa e mataríanme. Para min, polo tanto, o kibbutz representaba o máis oposto a Xerusalén: un lugar onde o sol sae todo o intre. Un lugar onde a xente non é complicada e a vida é simple: traballas en lugar de falar tanto, dormes, todas as mozas bonitas están alí. Era o galiñeiro da simplicidade.

MM: No seu libro hai moitos recordos e referencias aos anos corenta, os anos difíciles antes da creación do Estado de Israel. Algunhas afirmacións de gran dureza e racismo de líderes espirituais como o predicador da gran mesquita de Yafo, que clamaba "por acabar a punta de espada contra esa conspiración satánica que pretende transformar a sagrada terra de Palestina no basureiro de todos os refugallos do mundo", chaman a atención por seu paralelismo coa linguaxe nazi.

AO:Había unha relación estreitísima entre os líderes árabes daquel tempo e os nazis. O líder palestino Haj Amin al-Huseini estivo en Berlín durante toda a guerra, facendo planos para construír campos da morte para os xudeus no Oriente Medio, non só en Israel, senón en todo Oriente Medio. En Iraq xestárase un golpe de Estado nazi, en Exipto había un durísimo partido pronazi naquel tempo. Polo tanto, os meus pais tiñan medo, todo o mundo tíñao: o que pasara en Europa ía pasar outra vez en Oriente Medio.

MM: Onde está exactamente o antisemitismo nestes momentos? Para algúns está moi claramente na esquerda, para outros só nalgúns redutos da ultradereita máis relixiosa, e para outros é algo que pertence ao pasado.

AO: Fundamentalmente é unha enfermidade mental. Ninguén está inmune, nin a esquerda nin a dereita. E é un problema de Europa. Especialmente de Europa, aínda que non só. É un virus. O antisemitismo é moi cuspido á misoxinia, á cólera para as mulleres. A veces os homes odian ás mulleres porque son demasiado intelixentes, a veces porque son demasiado estúpidas. A veces porque son demasiado independentes, outras porque non o son. A veces ódianas por ser demasiado atractivas e outras por non selo dabondo.

MM: Aínda así, moitos seguen aferrándose aos dogmas das tendencias e ideoloxías pechadas nas que foron educados.

AO: Para dicilo de xeito moi simple: eu voto pola esquerda en Israel e estou feliz por non ter que votar en Europa. A xente en Europa, é dicir, os intelectuais progresistas europeos, odian Hollywood, porque aí só se representa o branco e o negro, os bos e os malos da película. Pero cando isto se refire a Oriente Medio queren saber inmediatamente onde están os rapaces bos e os malos: asinan un manifesto a favor dos rapaces bos, odian aos rapaces malos e vanse durmir. O meu modo de estar na esquerda e a miña actitude son moi diferentes: non estou no negocio de recollida de sinaturas nin no de impresionar á xente. Sei que en Oriente Medio os israelís e os palestinos viven unha traxedia, non unha película do Oeste. Os palestinos levan adiante unha causa moi dura e o mesmo pasa cos israelís. Non é nada simple e non se pode mirar en termos de branco e negro. A esquerda tivo unha vida fácil no pasado. A colonización e a descolonización eran moi simples: podías dicir perfectamente quen era bo e quen malo. En Vietnam tamén era fácil de sinalar. E no apartheid, o mesmo: podías apoiar a causa xustificada e obxectar a causa equivocada. Pero cos israelís e os palestinos é máis complicado. Non é tanto ser proisraelí ou propalestino, senón propaz. É importante para a esquerda europea ofrecer unha empatía para os dous bandos nesta ocasión, porque é unha época moi difícil tanto para uns como para outros. Ambos, palestinos e israelís, estamos vivindo aí e non hai ningún outro lugar ao que ir. Ningún. É a única patria para os palestinos e a única patria para os israelís. Temos que chegar a un compromiso. E non hai un final feliz para ninguén. Pode haber un compromiso pragmático. Non pode haber unha vitoria para os rapaces bos e unha derrota para os malos, porque non hai bos e malos nesta historia. Teño unha actitude moi diferente á da esquerda europea: quero imaxinarnos a min e aos meus compañeiros con batas brancas como as dos médicos no hospital, no salón de urxencias. Cando temos que tratar á xente ferida, non preguntamos: "Perdón, onde está o condutor que causou o accidente? Queremos asinar unha carta para castigar a este condutor". Nós queremos ver como se pode axudar. Cal é o tratamento correcto. Para min é moito máis fácil falar con palestinos, con palestinos pragmáticos, que con algunha xente da esquerda europea propalestina. Afortunadamente, teño que facer a paz cos palestinos, non cos amigos dos palestinos en Europa... Porque a paz chegará nalgún momento, non sei cando, se en seis meses ou seis anos, e entón xa veremos que se pode facer con estes europeos dogmáticos. Pero non son antisemitas, polo menos non todos eles: son, simplemente, dogmáticos. Moi dogmáticos. Lembra a película "Rosemary's Baby? Pois se América é o diaño, o bebé de Rosemary é Israel.

MM: Vostede escribiu un lúcido libro (Contra o fanatismo) sobre un dos fenómenos que máis desconcertados teñen aos analistas dos nosos días: xustamente o fenómeno do fanatismo, cuxa derivación directa sería a extensión en cada vez maiores partes do planeta dun terrorismo despiadado e sanguento que non respecta ningún tipo de vítimas nin reféns potenciais. Oriente Medio é hoxe un auténtico polvorín no que se practican día tras día moitas destas novas formas de dominación e sometemento do adversario.

AO: Moitos dos terroristas veñen de África, do África negra, onde a desesperación está provocada polo peor imaxinable, e os brancos dos ataques son Arabia Saudí e os países do Golfo, porque son os máis ricos. Pero o asunto é máis complexo do que normalmente se pensa. Non se trata do islam contra o resto do mundo, non é unha guerra de civilizacións. Trátase da ascensión do fanatismo en todo o mundo. Un ten que facer dúas cousas. A primeira, intentar crear esperanza, porque onde existe a esperanza, o fanatismo, aínda que se instale, estará freado desde dentro. Non podes derrotalo, pero está freado dalgunha forma. Segunda: sempre lembrar que non podes loitar contra o fanatismo con fanatismo. Non podes derrotar á yihad cunha cruzada, porque a cruzada é exactamente o mesmo que a yihad. Simplemente hai que mirar o dicionario: a cruzada é o termo cristián co que se designa á yihad. O que hai que intentar facer é o que eu intentei con esta novela: aproximarme á dor con compaixón, con humor, con empatía. A única maneira de defenderte contra o xene fanático é ter sentido do humor, porque o humor, o relativismo, é un antídoto: a habilidade para poder ver as dúas caras dun problema, dunha disputa. E ler boa literatura. Porque na boa literatura sempre descobres que non todo é branco ou negro.

MM: A literatura pode ser unha boa escola de tolerancia.

AO: É a mellor axencia de viaxes. Se comprase un billete para unha viaxe de catro semanas a Colombia, poñamos por caso, vería os seus monumentos, os seus museos, a paisaxe. Pero se lese a García Márquez, visitaría tamén as súas habitacións, meteríame dentro delas. Moito mellor que calquera tour organizado. A literatura introdúceche na vida privada das cousas, nos seus segredos, e entón é moito máis difícil odiar. Para min, por exemplo, a tradución máis importante deste libro que acabo de publicar é a tradución ao árabe. Os lectores do mundo árabe que lean a miña historia non teñen que sentir rexeitamento nin tampouco ten por que gustarlles, pero si teñen que saber como e por que ou cales foron as razóns. Doutra banda, non pretendín escribir un libro acerca de Oriente Medio, tampouco acerca da historia dos xudeus. Trátase tan só dunha nai, un pai e o seu fillo. De todos os títulos posibles que puidese ter posto a este libro, podería perfectamente telo chamado, como James Joyce, Retrato do artista adolescente. Igualmente poderíao ter chamado Cen anos de soidade, pero ese título tamén estaba tomado. Ou talvez O amor nos tempos do cólera. Ou talvez Crime e castigo. Pero é un libro fundamentalmente íntimo, aínda que é certo que existe un pouso histórico de sangue, ao fondo. Pero non é un manifesto. É tan só unha historia, na que, xusto en medio dela, dáse un gran misterio que eu tampouco puiden chegar a resolver, só a expoñer: como puideron dous moi boas persoas, home e muller que se queren, amables, considerados, civilizados, como puideron producir unha traxedia como a que se deu na miña casa, na miña familia? Non teño a resposta.

Letras Libres nº39 (decembro 2004)

Que os blues nos sexan propicios

Feliz 2007

Pedro

Misión imposible para Alemaña?

Por Denis MacShane, parlamentario laborista británico e ex ministro para Europa ate 2005

Europa necesita un novo argumento. Pode Alemaña converterse no guionista dunha Europa que teña o mesmo éxito no século XXI que na segunda metade do XX, a partir da sinatura do Tratado de Roma en 1957? Un observador que viñese de Marte se frotaría os ollos de incredulidad ao observar todo o conseguido desde 1957: mellórelos 50 anos de Europa en súas 2.500 anos de existencia.Nun momento no que o populismo antieuropeo está medrando, en que unha dereita euroescéptica se alía coa esquerda contraria a Bruxelas para dicir non á Constitución Europea en Francia e Holanda e en que unha maioría se opón en Suecia ao euro, sería bo reafirmar as grandes logros de Europa. O Vello Continente ten velocidades e ritmos propios, moito máis lentos do que súas hiperactivos dirixentes pensan. Seis meses non son nada para o reloxo europeo, e terán acabado antes de que nos queiramos dar conta.O que Alemaña pode facer é sinalar o camiño cunha honradez, unha discreción e un realismo inexistentes no que vai de século. É absolutamente primordial facer progresos en materia enerxética. A todos os europeos interésanlles dúas cousas: abordar o quecemento global e proporcionar seguridade económica garantindo a subministración enerxético.Pode que para lograr ese obxectivo sexa preciso establecer con Rusia unha liña política máis clara da que Berlín, por natureza e por tradición, estivo acostumado a manter. A nova potencia rusa, que podería denominarse Kremprom, despois da fusión do poder político e a forza económica do Kremlin e Gazprom, sérvese de diñeiro e contratos, non de ideoloxía e partidos comunistas, para consolidar a súa influencia en Europa Occidental e, utilizando a táctica de divide e vencerás, pretende chegar a acordos bilaterais con Berlín, París ou Londres, en lugar de manter unha relación multilateral coa Unión Europea.Pero de nada serve queixarse de que en Rusia a enerxía está controlada politicamente se Europa négase a dotar de transparencia ou a liberalizar os seus mercados enerxéticos, enormemente secretistas e protexidos polos Estados. Ademais, dado que a enerxía nuclear é o único medio seguro de producir electricidade en grandes cantidades, evitando ao mesmo tempo tanto a emisión de CO2 como a dependencia respecto ás subministracións de Estados autoritarios, é curioso que no ánimo da nación de ciencia máis orgullosa de Europa siga pesando o medo á enerxía nuclear.En consecuencia, só con que Alemaña puidese facer que Europa avanzase en materia enerxética, os seus seis meses de presidencia terían un gran peso histórico. As políticas nacionais dos países europeos tamén influirán na presidencia alemá durante a primeira metade de 2007. Francia debe elixir primeiro ao presidente da República e despois un novo Parlamento, outro xefe de Goberno e un novo Executivo durante os meses de abril, maio e incluso xullo. Polo tanto, Merkel carecerá dun socio clave durante a presidencia alemá. Isto pode ser unha vantaxe, porque aos outros países da UE sempre molestoulles que o eixe franco-alemán decida por eles o futuro de Europa. Desde Berlín, Merkel debe mirar para o Este, o Sur e o Norte, e tamén para a outra beira do Rin e da Canle da Mancha.Para o Reino Unido, a transición de Tony Blair a Gordon Brown é algo así como o paso do elegante Willy Brandt ao firme Helmut Schmidt. De xeito que Alemaña debe dirixir Europa sen saber a ciencia certa cales serán as principais personalidades e prioridades de París e Londres na segunda metade de 2007.Alemaña debe evitar tamén caer na tentación de considerar que a Constitución Europea é como Lázaro, e que se lle pode pedir que volva á vida. Isto é difícil de aceptar para europeístas como eu que defenderon con enerxía a aprobación dese texto. Tamén para os países que ratificárono. Europa tomou un camiño equivocado cando tantas nacións decidiron someter o futuro da UE ás paixóns populistas da política plebiscitaria. Nicolas Sarkozy ten razón ao sinalar que calquera tratado futuro debería ratificarse nos parlamentos e non nas urnas.Pero os socialistas franceses, á igual que os conservadores británicos, prometeron aos seus votantes que someterán a referendo calquera novo texto. Negociar un novo será un pesadelo. Algúns quererán incluír novas cláusulas sociais para que Europa volva á economía estancada dos últimos anos. Outros quererán poñer máis obstáculos á entrada de Turquía na UE. Os haberá que defenderán a referencia ao cristianismo. Se ábrese a caixa de Pandora cun novo proceso de negociación do Tratado, todos os capitais europeas pensarán que se poden saír coa súa.De xeito que Alemaña debe ser como o neno do conto infantil e proclamar con educación, pero con firmeza, que, en realidade, o emperador constitucional está espido. É tristeiro dicilo pero hai que comprender que ata que o proceso decisorio non abandone os plebiscitos para residir nos parlamentos será practicamente imposible dar grandes pasos no camiño da construción europea. Soñemos con Europa, pero primeiro sentemos, ladrillo a ladrillo, uns bos cimentos. A entrada de Croacia na Unión Europea permitirá a introdución de emendas que poden colmar as ambicións de quen pretenden poñer fin ás presidencias de seis meses ou instituír un ministerio europeo de Asuntos Exteriores.Europa necesita máis acción e menos palabrería. A presidencia alemá debería ter máis prosa que poesía. Para escribir a historia dunha nova Europa hai que comezar por redactar ben as primeiras páxinas, sen esperar terminar toda a epopea en 180 días. Alemaña pode ofrecernos unha nova forma de construír Europa, na que outros poderán apoiarse.

A UE condena a conferencia organizada por Irán na que se negou o Holocausto

Bruxelas. (Europa Press).-

Os xefes de Estado e de Goberno da UE condenarán hoxe "toda negación, total ou parcial" do Holocausto e rexeitarán "a premisa subxacente" e os "obxectivos" da Conferencia sobre o Holocausto que organizou Irán esta semana mediante unha declaración na que tamén manifestarán seu "preocupación" polo "efecto negativo" da política de Teherán "para a estabilidade e a seguridade en Oriente Próximo". "A Unión Europea condena toda negación, total ou parcial, do Holocausto como feito histórico e, polo tanto, rexeita firmemente a premisa subxacente e os obxectivos da conferencia sobre o Holocausto organizada polas autoridades iranianos", indica a UE nas conclusións do Consello Europeo que se aprobarán este venres.O escrito engade que "o Consello Europeo manifesta a súa fonda preocupación polas recentes declaracións do Goberno iraniano relativas á Unión Europea e os seus diferentes Estados membros, así como polas ameazas dirixidas a contra Israel". Tamén por "o continuo deterioro dos dereitos humanos e das liberdades políticas dos seus cidadáns". Así mesmo, o texto alude ao programa de enriquecemento de uranio que desenvolve Teherán e advirte de que o non cumprimento das medidas establecidas pola Axencia Internacional da Enerxía Atómica (AIEA) e o Consello de Seguridade "unicamente pode ter consecuencias negativas para as relacións entre a UE e Irán". A UE reitera seu "pleno apoio" aos esforzos para atopar unha solución negociada ao asunto nuclear iraniano e "lamenta" que Teherán non aceptase a proposta de incentivos que lle presentaron este ano os negociadores europeos a cambio da súa paralización."Ao non cumprir Irán coas súas obrigas, o Consello Europeo apoia os traballos do Consello de Seguridade en prol da adopción de medidas en relación ao artigo 41 do capítulo VII da Carta de Nacións Unidas", que capacita ao Consello de Seguridade para decidir "que medidas que non impliquen o uso da forza armada teñen que empregarse para facer efectivas as súas decisións" para un determinado país, entre as que figuran "a interrupción total ou parcial das relacións económicas e das comunicacións ferroviarias, marítimas, aéreas, postais, telegráficas, radioeléctricas, e outros medios de comunicación, así como a ruptura de relacións diplomáticas".

A Fundación Galicia-Europa:

No camiño dunha Representación Oficial de Galiza na capital da Unión Europea?

A Fundación Galicia Europa é unha institución privada sen ánimo de lucro creada en 1988 para a promoción de "tódalas accións que propicien o achegamento entre Galicia e Europa". Mais, é esta a via axeitada para defender os intereses institucionais de Galiza na UE? Qué é a Fundación Galicia-Europa? A Fundación Galicia Europa (FGE) foi creada en 1988 por iniciativa da Xunta de Galiza cos obxectivos de "lograr un maior grao de formación e información da sociedade galega nas cuestións relativas a Europa e ás súas institucións, e canaliza-la xestión de intereses galegos en Europa". A FGE ten a sua sé en Santiago de Compostela e conta cunha delegación en Bruxelas. A Fundación Galicia-Europa é, como di o seu nome, unha fundación. Non é unha Delegación Oficial da Comunidade Autónoma de Galiza nen da Xunta de Galiza. É unha institución privada sen ánimo de lucro composta por diversas entidades públicas e privadas galegas (Xunta de Galiza, Banco Pastor, Caixa Galicia, Caixanova, cámaras de comercio galegas, deputacións da Coruña, Pontevedra e Ourense). A Fundación gobérnase e adminístrase por un padroado, composto por representantes das entidades membras da fundación e presidido polo presidente da Xunta de Galiza. O padroado delegou a dirección da Fundación Galicia-Europa na Secretaría Xeral de Relacións coa Unión Europea e Acción Exterior. Cual é a diferencia entre unha "Delegación Oficial da Xunta de Galiza" e unha Fundación como a FEG? En termos moi básicos, unha Delegación Oficial é una oficina pública en tanto que representa a un corpo institucional, e unha Fundación é unha organización privada que pode ser creada por calquer grupo de persoas físicas e xurídicas que o desexen, dun xeito comparable a unha asociación cultural. Na práctica, hai obviamente unha clara diferencia de rango ou herarquía que afecta á capacidade de lobbying e que frecuentemente se ve reflexada no mundo real: é un feito normal que a niveis político-funcionariais de Bruxelas sempre se prioriza e se toma máis en serio a todo o que veña dunha Representación Permanente ou Delegación Oficial, comparado cos centos de faxes, emails e chamadas de asociacións e fundacións de todo tipo que contan cunha oficina na cidade. Cando a secretaria de Jacques Barrot teña duas chamadas na liña, unha de non sei qué fundación, e outra de non sei qué governo, a última é a que vai ser atendida primeiro. Este é un exemplo exaxeradamente simple mais real, e dá unha pequena idea de cómo funciona o traballo e as prioridades cotiás en Bruxelas. Por qué razón Galiza non ten unha "Delegación Oficial" en Bruxelas para defender os nosos intereses institucionais, igual que ten tantas outras rexións autónomas e semi-autónomas doutros pases da Europa? A decisión de representar a Galiza na UE a través dunha Fundación e non dunha Delegación Oficial foi mantida polo anterior executivo presidido por Manuel Fraga (PP). Os defensores desa decisión basean o seu argumento en que a Fundación pode dar na práctica o mesmo servizo que unha Delegación Oficial. Os que non concordan con esa decisión lembran que Manuel Fraga sempre tivo tendencia por adiar ou bloquear iniciativas que promocionasen a Galiza como país (seleccións galegas de deportes, o novo Estatuto de Autonoma, a representación institucional de Galiza diante da UE..) e que a carencia dunha Delegación Oficial do Governo Galego en Bruxelas está a limitar a capacidade diaria de presión e negociación entre a UE e a Xunta de Galiza. Que é logo o que fai a Fundación Galicia-Europa? Un pouco de todo. Como di o seu website, a FEG promociona "tódalas accións que propicien o achegamento entre Galicia e Europa". Na práctica, os obxectivos formais da Fundación Galicia-Europa son de: contribuir á formación europea de mozos e profesionais galegos; difundir información de interese para a sociedade galega sobre a Unión Europea; canalizar a xestión de intereses galegos en Europa; e promover a cultura e a economía galega en Europa a través de diversas actividades. A Xunta de Galiza está a utilizar a FEG como ferramenta para exercer un número de labores de comunicación e intermediación institucional bilateral entre a UE e o executivo galego. De feito, a dirección formal da FEG está levada desde a Secretaría Xeral de Relacións coa Unión Europea e Acción Exterior, e o presidente do seu padroado é o Presidente da Xunta de Galiza. Noutras palabras, a Xunta de Galiza, como a principal institución política da Comunidade Autónoma de Galiza, xa está a exercer tarefas de representación e lobbying na UE, mais en vez de exercelas directamente, a través dunha Delegación Oficial, está a exercelas a través dunha organización intermediaria que é unha fundación. A Fundación Galicia-Europa e os seus traballadores exerceron durante os pasados anos unha importante laboura de promoción de Galiza en Bruxelas, e o seu esforzo debe ser recoñecido por todos. A marxe desta cuestión, a Agrupación do Partido Galeguista en Bruxelas considera que non existe nengunha razón legal nen económica que impida a representación directa da Xunta de Galiza diante da UE a través dunha Delegación Oficial en Bruxelas, como fan tantas outras rexións e mesmo cidades doutros países europeos. De verdade precisamos unha Delegación Oficial do Governo Galego en Bruxelas? Se apostamos por Europa, si. Se queremos ter unha presenza seria en Europa, si. As nosas ambicións e expectativas en política exterior deben corresponderse cun investimento axeitado en recursos. Non pode valer o arranxo enxebre de "facer un pouco de todo". As institucións con claros intereses na Unión Europea deben ter unha representación directa, constante e especializada nos asuntos e no lobbying da Unión. Vexamos o exemplo dunha Comunidade Autónoma con similares competencias executivas, lexislativas e xudiciais que Galiza: Escocia. Escocia ten unha firme e clara estratexia europea baseada na promoción da sua imaxe e intereses no extranxeiro, e no lobby e aproveitamento de recursos, investimentos e colaboración da UE para o seu proprio beneficio económico, social e medioambiental. De acordo con esta estratexia, o Scottish Executive (equivalente da Xunta de Galiza) ten unha Delegación Oficial en Bruxelas como interlocutora permanente entre a institución de governo escocesa e a europea. As principais areas de acción da sua oficina en Bruxelas son a defensa e negociación dos intereses escoceses en materias de pesca, agricultura, medio ambiente e fundos estruturais da UE. Ademáis do governo autónomo escocés, un número de comarcas do país decidiron xuntar forzas e enviar unha representación á capital da EU para reforzar directamente a promoción dos seus intereses rexionais (West of Scotland European Consortium, East of Scotland European Consortium, Highlands and Islands European Partnership). O seguinte nivel na escala territorial, as cidades agrupadas na Convention of Scottish Local Authorities (COSLA), (equivalente da FEGAMP) contan igualmente cunha representación dos seus intereses diante da EU. Finalmente, encóntrase Scotland-Europa, unha organización de carácter xeral pola promoción dos intereses non-governamentais e comerciais escoceses na UE (equivalente da Fundación Galicia-Europa), Scottish Development International (equivalente do IGAPE), e un número de empresas privadas con intereses europeos. Todas estas organizacións están especializadas na consecución dos seus proprios obxectivos, mesmo se todos elas están agrupadas nun mesmo edificio -a céntrica "Scotland House"- e traballan conxuntamente a prol dos intereses de Escocia. Galiza, que ten tantos intereses en Europa, nas suas políticas agrarias, de pesca e de fundos estruturais, só ten unha "fundación". Obviamente, comparados con Escocia, a aposta europea de Galiza é mínima. Cual sería o futuro da Fundación Galicia-Europa se se abrise unha Delegación Oficial do Governo Galego en Bruxelas? O futuro da Fundación Galicia-Europa está na incertidume desde o cambio no executivo galego en 2005. O deputado do BNG Carlos Aymerich declarou que é o momento de "deixarnos de fundacións e crear unha delegación permanente de Galiza na UE. Sería máis eficaz, transparente e axil". O deputado do PSdG Ismael Rego, opinou que a FGE "non pinta nada" na política exterior de Galiza. O xeito de representar a Galiza diante da UE por medio dunha fundación fora mantido uniteralmente e sen consenso polo anterior governo galego do PP, sen contar coas aportacións de PSdG e BNG. Estes dous partidos denunciaron varias veces a práctica frecuente do executivo anterior de creación de fundacións e de delegación nelas de tarefas de governo e de usos que podían escapar ao control público. O presente executivo, formado polo governo bipartito PSdG-BNG ten agora a oportunidade de aportar as suas solucións. A Agrupación do Partido Galeguista en Bruxelas considera que a idea de simplemente desmantelar a Fundación Galicia-Europa para convertila nunha Delegación Oficial de Galiza en Bruxelas non é a máis apropriada de todas as opcións posibles. Un exemplo ideal a seguir nun principio é o anteriormente mencionado de Escocia, que ten unha Delegación Oficial do seu governo para asuntos de representación e lobby institucional (Scottish Executive) e unha organización de carácter xeral para a promoción variada de intereses non-governamentais (Scotland-Europa). Parella estratexia seguiu posteriormente Cataluña, que hoxe conta cunha oficina da Generalitat en Bruxelas xunto con outra organización non-governamental que é o Patronat Català Pro Europa. Igualmente, Galiza pode tamén contar desde xa cunha Delegación Oficial da Xunta de Galiza na Unión Europea, especializada na representación e defensa das suas políticas e intereses, e complementariamente manter unha Fundación Galicia-Europa que actue noutros eidos non-governamentais, aproveitando a sua experiencia de 15 anos de traballo na promoción de Galiza en Europa e vice-versa. Traballo hai dabondo para todos.

Visita o website da Fundación Galicia-Europa http://www.fundaciongaliciaeuropa.org/

Estatuto, nación e Europa

Por Xulio Rios


O galeguismo histórico fixo grandes aportes ás nosas relacións internacionais. Situou a Galicia como nación en Europa. O nacionalismo contemporáneo virouna contra a Europa do capital. Hoxe cómpre reivindicar aquela traxectoria e aos seus protagonistas, ambos esquecidos e maltratados pola ignorancia bárbara dos propios galegos. Hai uns anos colocamos unha placa en memoria de Plácido Castro e deste feito na rúa Reconquista de Vigo. Houbo quen bateu nela ata destruíla. Reparouse e intentouse colocar de novo, pero a comunidade de propietarios rexeita que na nobre fachada exterior do seu inmoble figure un busto de Plácido Castro lembrando que foi a voz que acadou o recoñecemento internacional de Galicia como unha nación. En Galicia somos así. Nós contra nós mesmos. Coma no Estatuto.

A comisión do terceiro estatuto non só ten no himno unha referencia para fundamentar a condición nacional de Galicia. Hai outra máis contemporánea e menos sentimental á que inexplicablemente se renuncia en demasía. Galicia foi recoñecida como nación en 1933 no IX Congreso de Nacionalidades Europeas. Plácido Castro, liberal anglófilo e representante galego que participou naquel evento, mesmo foi recibido polo entón presidente do Consello da Sociedade de Nacións, a ONU de entre guerras. É un dato irrefutable que non ten volta atrás, salvo que se pretenda negar a evidencia unha vez máis. Claro que somos capaces diso e de moito máis. Pero paga a pena revisar a prensa da época (El Pueblo Gallego, por exemplo) e mergullarse nos arquivos da Sociedade das Nacións, en Xenebra. Alí poderán atopar as súas señorías a documentación orixinal. No Igadi, en Galicia, están as copias de moitos deles e algúns poden consultarse en www.igadi.org.

Poda que como subterfuxio a “anterga nazón de Breogán” provoque menos susceptibilidades, pero que Galicia é unha nación europea non ten volta de folla e cando foi recoñecida como tal estaba na vangarda da modernidade nalgúns aspectos, entre eles o intelectual. Este é un feito do que debiamos sentirnos orgullosos todos os galegos. O que diso se derive en termos de reivindicación política hoxe é cousa de cada forza partidaria que no lexítimo exercicio da súa acción pode, con todo o dereito do mundo, conter ou impulsar. Pero o que ninguén pode negar é o feito en si, por máis descoñecido que resulte aos propios galegos e por máis que o propio nacionalismo, o máis obxectivamente interesado na súa divulgación, teña por raro costume prescindir desta evidencia.

Europa e o subconsciente

Por Xavier Pericay

Titulábase «L'Europa do subconscient» e publicouno o 2 de xullo de 1989 o «Diari de Barcelona». Como todos os seus artigos, era unha invitación á viaxe, á viaxe intelectual. O tema, claro, era Europa. Europa e os límites. Xeográficos, por suposto. Europa foi, perante todo, unha área de xogo, un territorio. Desde Píndaro, chegaba ate o Atlántico. O levante, ate o Tanais, é dicir, o Don dos nosos días. Alí, no curso do río situaban os gregos -Europa é palabra grega, de mozo grega, raptada por Zeus- a fronteira con Asia. O norte e o sur non ofrecían problemas. Ártico e Mediterráneo. De novo o auga. Ou sexa que unha área de xogo. Nada máis. Mellor dito, o demais estaba por chegar. De aí que toda manifestación cultural xerada ao longo deste territorio que desde hai séculos chamamos Europa deba ser considerada con idéntico respecto. Iso de que Europa, a Europa presente -estamos, lembren, no 1989, a comezos de xullo, aínda co Muro en pé-, sexa tan só o que a cultura franco-alemá decidiu que somos é unha barbaridade. E provoca, claro está, máis barbaridades. Como a de ver a un ilustre filólogo, Joan Coromines, escribir nunha entrada do seu dicionario etimolóxico que Europa volverá a ser o Estado máis poderoso do mundo en canto poida sustraerse ás ameazas do Volga e do Potomac, é dicir, de Moscova e de Washington. Deixemos a un lado o parvo antiamericanismo, tan en boga xa, e reparemos en que alguén como Joan Coromines, un aunténtico sabio, pode concebir o noso continente como o concebía a Alemaña nazi, isto é, sen a presenza dos pobos eslavos. Concebirlo e imprimilo. Esta lección sobre Europa e o noso subconsciente debémola a Joan Ferraté. Foi el quen nola deu, hai xa 17 anos. Aínda que de nada serviu, disque. O outro día publicouse unha entrevista a Juan Carlos Rodríguez Ibarra na que o aínda presidente da Junta de Extremadura dicía o seguinte a propósito da inmigración: «Europa xoga con vantaxe, porque ten a solución na man: facer europeos aos africanos e así acaba o fenómeno. Iso fíxose cos 10 países do Este que entraron na UE. Eran inmigrantes. Gastamos inxentes cantidades de diñeiro para que eses cidadáns se convertan en europeos». En fin, que para o presidente da Junta extremeña os checos, os polacos, os húngaros, os romaneses, os lituanos non eran europeos, senón inmigrantes. Unicamente cando Europa pagou deixaron de ser inmigrantes e se converteron en europeos. Xamais me imaxinaría que o pensamento de Joan Coromines e o de Juan Carlos Rodríguez Ibarra puidesen estar tan preto. Aínda que sexa só no tocante a Europa e ao subconsciente respectivo.

Responsabilidade por Europa

Partido Socialdemócrata de Alemaña

A comezos de século, Europa áchase diante dunha encrucillada histórica. As grandes retos da nosa época son a ampliación da Unión Europea, o fortalecemento da Unión Económica e Monetaria, e o desenvolvemento da integración europea.A integración europea constitúe o proxecto político máis importante e que acadou o maior éxito na historia de Europa. A integración europea é baséea para a paz, a seguridade e a estabilidade entre os participantes e é fonte de benestar, crecemento e emprego para Alemaña e a Unión Europea. Polo tanto, o Partido Socialdemócrata de Alemaña fará todo o posible para levar adiante este proceso e seguir desenvolvéndoo tamén no século XXI. Non existe ningunha alternativa á integración e o desenvolvemento de Europa. A viabilidade futura da política de Alemaña decidirase tamén xunto con estas cuestións.Polo tanto, o SPD apoia a política europea que con tanto éxito está poñendo en práctica o Chanceler Gerhard Schröder e o Goberno que preside, e que está destinada a defender interéselos do noso país. A mellor maneira de garantir o benestar da nosa nación de forma duradeira é pertencer a unha Europa unida.Para nós Europa é un modelo social que se base nas ideais da Ilustración e do humanismo. O modelo europeo da socialdemocracia contén, na nosa opinión, o nexo entre a liberdade e a solidariedade, o individuo e a sociedade, o rendemento e a responsabilidade.Os socialdemócratas queren garantir o benestar e aumentar o nivel de emprego; fomentar a innovación e a formación para modernizar o modelo social europeo; facer avanzar a protección do medio ambiente e as consumidores; garantir a seguridade interior; reforzar os dereitos dos cidadáns; consolidar a política exterior e de seguridade; actuar de acordo coa responsabilidade global de Europa; unir Europa; repartir claramente as tarefas; estruturar democraticamente o futuro de Europa. Con iso queremos contribuír, nunha época da globalización, a agrupar forzas e distribuír mellor as tarefas; a consolidar e desenvolver os éxitos conseguidos pola Unión Europea; a reformar e ampliar a Unión Europea; a gañar de forma duradeira para a causa europea la razón e o sentimento de Alemaña. Garantir o benestar e aumentar o nivel de emprego As economías dos países da Unión Europea volven encontrarse nunha fase de crecemento. O desemprego prosegue o seu descenso. Todo iso é resultado dun troco político, operado tamén a escala europea, que emprenderon os gobernos presididos por socialdemócratas na Unión Europea. Implantamos, xunto cos nosos socios, unha política económica equilibrada grazas á cal a política de emprego puido adquirir pola súa vez o valor e o lugar que correspóndelle a escala europea. Mediante unha mellor coordinación en Europa conseguimos crear unha certa harmonía entre as políticas económica, financeira e laboral que agora dá os seus froitos. Desta forma melloramos considerabelmente as condicións marco das políticas económica e financeira que require a Unión Económica e Monetaria para triunfar e lograr que Europa convértase nun espazo económico dinámico e competitivo. Introducir o euro con éxito Na actualidade, atópase a piques de ver o van a Unión Monetaria europea: a partir do 1 de xaneiro do 2002, os cidadáns terán nas súas mans o euro como forma de pagamento. Sabemos que moitos cidadáns contemplan aínda cunha certa inquietude a mudanza de moeda. Estamos convencidos, non obstante, de que esta inquietude se transformará en amplo consenso tan pronto como estes cidadáns realicen as súas experiencias positivas co euro na vida diaria. O éxito do euro converterase en símbolo de pertenza a Europa e significará un novo impulso para a integración.O euro superou a primeira proba de lume nos mercados financeiros internacionais. Os cidadáns poden confiar plenamente na futura estabilidade do euro.A estabilidade do euro non está garantida unicamente polo Banco Central Europeo, senón así mesmo pola obriga contraída por todos os países da zona do euro de aplicar unha política financeira e económica orientada para a estabilidade. A nosa contribución á estabilidade do euro consiste en realizar a indispensable consolidación do orzamento nacional engadindo unha dimensión social e establecendo prioridades claras no que se refire aos investimentos públicas. O euro é o motor da competencia na Unión Europea. Por este motivo, seguiremos sendo fieis á nosa idea de realizar reformas estruturais e continuaremos modernizando a economía e a sociedade en Alemaña. Estámonos referindo a condicións indispensables para o crecemento e o emprego na Unión Monetaria.O crecemento e o empregoO euro converte Europa nun palco escénico máis atractivo para os investimentos no marco dunha economía globalizada. O euro fortalece a Europa na competencia mundial e contribúe a unha maior estabilidade nos sistemas financeiros mundiais da que todas as economías nacionais poderán beneficiarse. Europa pretende aproveitar todas as vantaxes da moeda única en favor do crecemento e o emprego. Requírese para iso un mercado interior que funcione plenamente, da mesma forma que o mercado interior require para o seu éxito un euro estable. Debemos proseguir coa construción sistemática do mercado interior europeo. Para iso é necesario tamén que todos os Estados membros cumpran coas obrigas de abrir os seus mercados da electricidade, o gas ou os servizos postais, co fin de evitar as distorsións na competencia. Así mesmo habemos de procurar que todas as adaptacións indispensables se realicen de forma compatible coas necesidades sociais. O mercado interior e a moeda única esixen tamén unha forte harmonización da política fiscal, sobre todo no que se refire aos impostos sobre as empresas, sobre as ganancias de capital, a fiscalidade do sector enerxético e a estrutura do imposto sobre o valor engadido e o imposto sobre o volume de negocios, así como a creación dun mercado único de capitais.Manifestamos o noso apoio ás decisións que os Xefes de Estado e de Goberno adoptaron en Lisboa co obxectivo de crear as condicións necesarias para o pleno emprego na Unión Europea. A posta en práctica destas decisións require reformas valentes no nivel nacional, así como vontade de colaboración. Non se debe esquecer tampouco a política salarial, que, nun mercado interior e un espazo cunha moeda única, non pode orientarse unicamente segundo medidas económicas nacionais. Polo tanto, os interlocutores sociais deben reforzar, dentro do espazo europeo, o seu diálogo acerca da política salarial. Queremos seguir desenvolvendo a nosa política en favor dun maior crecemento en Europa mediante unha cooperación máis estreita cos nosos interlocutores en todos os ámbitos económicos pertinentes. Isto é válido tanto para a política de investigación como para a política educativa e social. Modernizar o modelo social europeo A globalización e a transformación da sociedade industrial nunha sociedade do coñecemento e a formación expoñen grandes retos políticos, económicos e sociais. A resposta europea queda reflectida nun programa xeral de reformas co cal Europa pretende converterse nos próximos dez anos nun espazo económico dinámico de alcance mundial, nun espazo económico con postos de traballo garantidos no futuro e capaz de cohesión social. Declarámonos partidarios de modernizar o modelo económico e social europeo. Nesta tarefa figura, en particular, lograr que o sistema de seguridade social sexa viable no futuro. A partir do cume Lisboa, volve a estar na orde do día europeo o obxectivo de crear as condicións necesarias para o pleno emprego. Sabemos que non é tarefa fácil, pero orientamos de forma coherente a nosa política tanto a escala europea como nacional para conseguir este obxectivo. Os primeiros éxitos empezan a facerse patentes. Así, achegámonos un pouco máis ao obxectivo acordado no seu día cos nosos interlocutores de incrementar nun 70% a taxa de emprego ata o ano 2010. En dez anos, Europa deberá situarse no primeiro posto mundial no sector da investigación e desenvolvemento. Polo tanto, a estrutura de gastos da UE deberá ser en maior medida compatible cos requisitos de innovación e modernización. Debemos desenvolver o espazo europeo de investigación na forma conveniente e ofrecer aos investigadores de alto nivel e ás empresas maiores incentivos para traballar en Europa ou para colaborar con organismos europeos de investigación. Hai que mellorar as oportunidades profesionais e as expectativas de carreira dos novos científicos. Ademais, debemos seguir harmonizando as condicións marco no ámbito xurídico dentro do espazo europeo de investigación e facilitar a mobilidade dos investigadores.Co fin de lograr estes ambiciosos obxectivos, é necesario que se realicen en Europa investimentos considerables en educación e formación profesional. Necesitamos maior mobilidade e apertura en todos os ámbitos da formación estatal e profesional, así como mellores condicións marco para a mobilidade durante a formación. Unha burocracia excesiva segue empecendo o recoñecemento mutuo das cualificacións nos sectores universitario e de formación profesional. Ademais, necesitamos un maior desenvolvemento das redes europeas de universidades co fin de que Europa poida mellorar a súa situación dentro dunha competencia crecente no sector educativo. A nosa alianza en favor do emprego levounos a adoptar unha serie de medidas concretas destinadas ao fomento da educación e a formación profesional. Incrementamos considerabelmente os fondos destinados á ciencia e a investigación co fin de alentar as innovacións. A nosa reforma do sistema de bolsas (Bafög) contribúe a crear unha situación máis equitativa no que fai ás oportunidades no sistema educativo. Ao mesmo tempo, a reforma serve para facilitar aos estudantes alemáns a mobilidade dentro da UE.O camiño para a sociedade do coñecemento e a información require dos cidadáns un alto grao de flexibilidade. A eficiencia económica e a integración social deben situarse nun equilibrio adecuado. As contradicións sociais non deben agudizarse segundo avanzamos para a sociedade do coñecemento. O acceso á sociedade do coñecemento debe estar aberto a todos os cidadáns.Todas as institucións públicas relacionadas coa formación e a cualificación, así como as institucións que se encargan da formación directamente relacionadas coa industria revisten unha gran importancia. Todas estas institucións haberán de facerse eco das novas ideas existentes sobre a formación continuada e utilizalas concretamente nos seus cometidos. A protección do medio ambiente e os consumidores Somos partidarios dunha nova política agrícola na Unión Europea que conceda a máxima prioridade á protección das consumidores e a calidade dos nosos alimentos, e que se oriente con arranxo ao modelo sostíbel.A crise da EEB é tamén unha crise da Política Agrícola Común (PAC) na Unión Europea. Unicamente un troco profundo pode devolverlle á PAC a súa credibilidade. Para iso debe aproveitarse a oportunidade que brinda o próximo exame da política agraria da UE. Somos partidarios de redefinir o sistema de obxectivos da PAC. Necesitamos unha ampla protección dos consumidores, un nivel elevado na produción e a transparencia que comprenda a elaboración de produtos alimenticios, a comercialización e chegue ata os consumidores. No futuro, o Dereito alimentario deberá conter disposicións claras para o etiquetado relativo á calidade e a procedencia. Unicamente mediante un etiquetado e un control sen omisións poderase protexer ao consumidor, lograrase recuperar a súa confianza e se posibilitar unha compra razoable de produtos.Queremos que a cría de animais se realice en formas adaptada ás especies e que a agricultura convencional leve a cabo a súa produción de forma compatible co medio ambiente e a natureza. Debe consolidarse a agricultura ecolóxica e ampliarse seu potencial comercial. A elaboración de produtos alimenticios sans ha de achar unha recompensa económica e han de ofrecerse aos agricultores perspectivas e condicións equitativas de competencia. O espazo rural sexa de conservar e desenvolver como lugar de traballo, vida, ocio e descanso.Hai que poñer fin á asignación de fondos procedentes dos ingresos fiscais á política agraria errónea que se aplica na UE. O apoio financeiro á agricultura debe vincularse máis ben ao cumprimento de criterios relacionados coa protección do consumidor, o medio ambiente e os animais. En xeral, convén redistribuír en maior medida as axudas destinadas á agricultura e destinalas a un desenvolvemento sostible do espazo rural. No futuro, a cofinanciación haberá de converterse en principio da PAC. Debe desenvolverse así mesmo a realización de servizos ecolóxicos e a creación de fontes alternativas de ingresos, por exemplo, na produción de materias primas renovables e de plantas con potencial de aproveitamento enerxético, na utilización de enerxías renovables e nun turismo máis próxima á natureza.A protección do medio ambiente e o climaA protección do medio ambiente e o clima constitúen tarefas centrais para o futuro ás que só podemos facer fronte mediante unha ampla cooperación cos nosos socios na Unión Europea e no mundo.A Unión Europea ha de desempeñar un papel clave en todo o mundo no que se refire ás tecnoloxías medioambientais, as normas ambientais e os produtos e procesos de produción ecolóxicos. Unha política ambiental europea coherente fortalecerá a competitividade mundial das empresas europeas, e converterase así nun factor de emprego aínda máis importante.As compoñentes ecolóxicos da política fiscal deben ampliarse de forma considerable na Unión Europea. Aquí hase de incluír sobre todo unha harmonización da fiscalidade sobre a enerxía.O SPD é favorable a un troco de dirección na política enerxética que conceda a maior prioridade ás enerxías renovables. Esta mudanza é indispensable para evitar unha catástrofe climática. O Goberno federal quere cumprir plenamente as obrigas derivadas do Protocolo de Kioto mediante un programa nacional de protección do clima. O SPD é partidario de que tamén os Estados Unidos cumpra plenamente as obrigas de Kioto. A Unión Europea pode alentar a outros países a cumprir as súas obrigas demostrando que toma iniciativas ao respecto e espertar así a confianza dos países en desenvolvemento co obxecto de que todos participen tamén activamente cos seus propios esforzos na protección do clima. No futuro, continuaremos facendo todo o posible para converter a protección do clima nunha comisión obrigatorio para todos os Estados adheridos ao convenio que conduza a reducións, a escala mundial, das emisións de gases que causan o efecto invernadoiro.Garantir a seguridade interior Para o SPD, garantir a seguridade interior constitúe un desafío fundamental no proceso de unificación europea. Nós pensamos que é preferible garantir a seguridade de forma conxunta nunha Unión ampliada que de forma individual.O obxectivo da política europea socialdemócrata é conservar e desenvolver a Unión Europea como espazo de liberdade, de seguridade e de Dereito.Para o SPD, as fronteiras abertas na Unión Europea deben beneficiar aos cidadáns e non á delincuencia organizada.A colaboración policial fará posible unha maior seguridade xurídica. As posibilidades de cooperación nos ámbitos da policía e a xustiza mellorarán considerabelmente, sobre todo no que fai a Alemaña, coa participación dos países candidatos na loita, a escala comunitaria, contra a delincuencia organizada e transfronteiriza. Desta forma, pode realizarse unha persecución penal transfronteiriza máis rápida, eficaz e con custos máis reducidos.Con este fin, se haberán de fortalecer os instrumentos existentes como, por exemplo, a autoridade policial europea, EUROPOL, e se haberán de crear novas formas de cooperación.O SPD declárase partidario de que se dote a EUROPOL, co fin de conseguir unha policía operativa europea, de poderes executivos con arranxo ao exemplo da policía penal federal; créese unha fiscalía europea que apoie a cooperación entre as autoridades penais nacionais e a actividade de EUROPOL; establézase unha policía raiana europea encargada de velar, nas futuras fronteiras exteriores da Unión Europea, por unha protección eficaz das fronteiras contra a delincuencia organizada e a inmigración ilegal; non elimínense os controis fronteirizos nos futuros Estados membros da UE ata que o nivel de protección corresponda ao padrón da Unión Europea; amplíese a cooperación xudicial no ámbito penal, incluíndo a harmonización das penas para os delitos internacionais transfronteirizos; cada cidadán teña dereito a que o Tribunal de Xustiza Europeo examine as decisións que poida adoptar EUROPOL; garántase, para estes ámbitos tan relacionados cos dereitos fundamentais, un control parlamentario exhaustivo realizado polo Parlamento Europeo. Reforzar os dereitos dos cidadáns A política europea debe ser unha política con e para os cidadáns e cidadás da Unión Europea. Eles e os seus dereitos deben ocupar o centro de atención de todos os esforzos en materia de política de integración. Por este motivo, o SPD congratúlase de forma explícita de que o Goberno federal faia contribuído ao éxito da Carta dos Dereitos Fundamentais da Unión Europea.No contexto de concepcións nacionais diversas en materia de normas constitucionais e dereitos fundamentais, a Carta dos Dereitos Fundamentais é unha contribución importante ao establecemento da identidade dos cidadáns e cidadás da Unión Europea.A socialdemocracia europea logrou que, ademais das liberdades públicas e os dereitos dos cidadáns, tamén os dereitos fundamentais de índole económica e social teñan cabida na Carta basicamente nun plano de igualdade.Para o SPD reviste importancia que Europa, como comunidade de valores, non só garanta as liberdades públicas e os dereitos dos cidadáns así como os dereitos de igualdade, senón que procure tamén que as persoas en situación difícil poidan ser parte activa da sociedade civil europea en función das súas capacidades; isto entraña tamén a materialización da participación política e social e a creación das condicións económicas necesarias para levar unha vida digna; que a Carta dos Dereitos Fundamentais intégrese nos Tratados e adquira así un carácter xuridicamente vinculante; non cabe conformarse cunha proclamación solemne; que, trala integración da Carta nos Tratados, os cidadáns e cidadás da Unión Europea teñan a posibilidade de presentar un recurso ou unha reclamación diante do Tribunal de Xustiza europeo cando consideren os seus dereitos ameazados por algunha institución ou órgano comunitario; os cidadáns e cidadás deben poder percibir a natureza indivisible e reciprocamente condicionada de todos os dereitos fundamentais que establece a Carta; que, mediante a Carta, defínese o fundamento de valores da Unión Europea e faise máis perceptible a importancia sobresaliente que os dereitos fundamentais e os dereitos humanos teñen para as persoas no seo da Unión Europea; sobre baséea da Carta deben garantirse unha protección ampla das minorías así como a protección fronte á discriminación, en especial a debida á cor da pel, a orixe étnico, a relixión ou as concepcións filosóficas, a discapacidade, a idade ou a orientación sexual; que na Unión Europea tamén débense garantir os dereitos fundamentais das nacionais de terceiros países; que, con vistas á instauración progresiva dun espazo de liberdade, de seguridade e de xustiza en Europa, deben crearse as condicións necesarias para garantir a libre circulación de persoas, contar cunha política común de asilo e inmigración e protexer os dereitos das nacionais de terceiros países; que a elaboración da Carta dos Dereitos Fundamentais constitúe o inicio dun debate acerca dunha constitución europea; a Carta dos Dereitos Fundamentais debería encabezar a futura constitución, para que resulten claros valórelos de referencia da Unión Europea. A política exterior e de seguridade Unha política exterior e de seguridade común da UE fomenta a integración europea e reforza a capacidade de actuación da Unión. Responde ás necesidades existentes na nova Europa e as condicións da globalización, nas que Europa pode lograr unha maior eficacia como potencia politicamente unida. E constitúe un requisito previo para unha asociación transatlántica sólida a longo prazo en pé de igualdade, unha máis estreita colaboración de Europa con Rusia e unha presenza máis consensuada da UE nas organizacións internacionais como a OSCE e as Nacións Unidas.Un maior papel dos europeos na Alianza e un papel máis reforzado da UE en materia de política de seguridade fortalecerá a OTAN. A asociación transatlántica segue constituíndo baséea da seguridade en Europa. A OTAN segue constituíndo o marco político e institucional decisivo para a comunidade euroatlántica de Estados democráticos.A integración de Rusia nas estruturas europeas de seguridade é unha condición necesaria para lograr a estabilidade e a seguridade na rexión euroatlántica.A UE tomou -en gran medida, a raíz da experiencia adquirida nos Balcáns- as decisións necesarias para converter a Europa nun actor de peso en materia de política exterior e de seguridade. A UE debe ter capacidade de actuación para poder asumir responsabilidades no que fai á estabilidade e a seguridade na rexión euroatlántica e máis alá dos seus confíns. O desenvolvemento ulterior da PESC debe formularse como tema da próxima Conferencia Intergobernamental, co obxectivo de lograr a medio prazo unha comunitarización deste ámbito político.O SPD avoga por que, coa PESC, a Unión Europea desenvolva unha concepción global en materia de seguridade que abarque elementos políticos, militares, económicos, sociais e ecolóxicos, que interrelacione a política exterior, de seguridade e de defensa europea e a política de desenvolvemento e que reforce a capacidade de prevención de conflitos. No desempeño político e estratéxico das tarefas de xestión de crise definidas no Tratado UE debe utilizarse toda a gama de actividades diplomáticas, axuda humanitaria e medidas económicas, pasando polas intervencionales policiais de índole non militar e chegando ata as operacións militares de mantemento e imposición da paz. No futuro, a UE tamén poderá intervir militarmente de forma autónoma no ámbito da xestión de crise cando non faia unha intervención da OTAN no seu conxunto. Debe desenvolverse unha política comunitaria de prevención de conflitos que teña en conta toda a gama de requisitos necesarios para o éxito da prevención e a xestión civil e militar de crise. Sobre baséea da experiencia adquirida coa participación da UE no Pacto de Estabilidade para o Sueste de Europa, devandita política debe ser multilateral e a longo prazo e ter por obxecto a promoción da democracia, a sociedade civil e o Estado de dereito, a economía de mercado e a seguridade social así como o desarmamento e o fomento da confianza en (potenciais) rexións de crise. A este respecto constitúe un exemplo a seguir a cooperación asociativa da UE na rexión mediterránea. A participación da UE no Pacto de Estabilidade para o Sueste de Europa debe proseguir neste marco a un nivel elevado. A axuda proporcionada a través do Pacto de Estabilidade non pode ser senón unha axuda á autoaxuda. A pacificación duradeira e o desenvolvemento da Europa suroriental require, xunto coa axuda exterior, notables esforzos propios e a disposición a solucionar conflitos de forma pacífica. Só así poderá alcanzarse o obxectivo de integrar gradualmente a todos os países da Europa suroriental nas estruturas europeas. Xunto coa instauración das estruturas de decisión políticas e militares de carácter permanente da UE, deben elaborarse procedementos de xestión de crise e ampliarse como estaba previsto as capacidades operativas da Unión nos ámbitos militar (forzas de intervención rápida, capacidades centrais para tarefas de xestión de crise) e civil (policía, administración civil, protección fronte a catástrofes, fortalecemento do Estado de dereito). O exército federal alemán xa está moi integrado nas estruturas europeas e realiza un traballo excelente de xestión de crise coas súas intervencións nos Balcáns. A aplicación da reforma do exército federal alemán adaptará aínda maila estrutura das forzas armadas ás novas necesidades. Deste modo, o exército federal alemán adquirirá maiores capacidades e perspectivas de futuro ao servizo da salvagarda da paz. A responsabilidade global de Europa Como consecuencia da acelerada globalización da economía mundial, moitos problemas só poden resolverse de maneira común e internacional. Xa que logo, o Goberno da República Federal de Alemaña, dirixido polo SPD, impulsa unha política global a favor dun marco internacional vinculante para o comercio internacional, a concorrencia internacional, o sistema financeiro internacional e a protección global do medio ambiente e dos recursos naturais.O noso obxectivo, consistente en facer posible para todo o mundo unha vida digna e unha participación nas oportunidades da globalización, non é só unha esixencia da solidariedade senón tamén o noso interese primixenio como parte da sociedade mundial.Coa súa iniciativa sobre a condonación da débeda, decidida en Colonia durante o verán de 1999, o Goberno da República Federal de Alemaña, dirixido polo SPD, sentou baséelas para unhas mellores condicións de vida nos países en desenvolvemento. A condonación da débeda aplicarase cando elabórense estratexias nacionais de loita contra a pobreza con participación da poboación. Con iso quedará garantido que o desendebedamento beneficie ás capas máis pobres da poboación.Os Xefes de Estado e de Goberno fixáronse como han obxectivo, durante o Cume do Milenio das Nacións Unidas, reducir á metade, de aquí a 2015, o número de persoas que viven en condicións de extrema pobreza. O Goberno da República Federal de Alemaña apoia este ambicioso obxectivo mediante un plano de acción nacional.A Comisión e os Estados membros tamén deberán facer un gran esforzo. Xa na actualidade, máis do 55% dos fondos públicos dispoñibles a escala mundial para a axuda ao desenvolvemento proceden da UE e dos seus Estados membros. Trátase dunha realización admirable, pero é necesario un maior esforzo.Os países meridionais e orientais necesitan unha integración xusta no comercio internacional. Os seus xuros comerciais internacionais deben terse en conta de maneira máis intensa mediante a mellora da súa participación nas estruturas da Organización Mundial do Comercio. A Unión Europea é, para moitos destes países, o principal socio comercial. A UE debe asegurar un libre acceso aos seus mercados para os países en desenvolvemento máis pobres. A apertura de mercados, decidida pola UE, para os 48 países en desenvolvemento máis pobres constitúe un primeiro paso na boa dirección, pero prevé períodos transitorios demasiado longos, ata a plena apertura de mercados, para determinados produtos tales como o azucre, o arroz ou os plátanos. No marco da OMC deben reducirse os dereitos de aduana e as barreiras comerciais para produtos manufacturados e, ao mesmo tempo, establecerse uns criterios sociais e ecolóxicos mínimos máis estritos no comercio internacional. É de gran importancia lograr unha integración xusta dos países meridionais e orientais nas estruturas globais de tomar unha decisión políticas. A vigorización da capacidade negociadora dos países en desenvolvemento e dos países con industrias transformadoras, mediante a toma tendo en conta escala mundial dos seus lexítimos xuros, constitúe ademais unha contribución esencial para a paz.Política de paz e prevención de criseA política de desenvolvemento é unha política de paz con carácter preventivo. As experiencias realizadas na cooperación ao desenvolvemento mostraron que é necesario apoiar ás persoas en súas esforzos para achar solucións autónomas e pacíficas aos conflitos, así como para identificar o antes posible as situacións que encerren un potencial de crise.A cooperación ao desenvolvemento nos sectores técnico, económico e de persoal debe contribuír a eliminar as estruturas e condicións que alentan e agudizan os conflitos. O SPD felicítase de que a prevención das crises se converta en parte integrante de todos os programas de cooperación ao desenvolvemento.É necesario consolidar o novo instrumento do servizo civil para a paz. As forzas especializadas en tarefas de paz contribúen de forma decisiva, co seu labor de consolidación da confianza, arbitraxe de conflitos, traballo de reconciliación e reconstrución, ao mantemento da paz. A UE, a raíz da súa decisión de crear forzas civís destinadas á prevención de conflitos, deu un paso importante para seguir impulsando a cooperación europea ao desenvolvemento.A sostenibilidade como responsabilidade comúnIncumbe a Europa a responsabilidade común de contribuír a garantir de forma duradeira as condicións de vida das próximas xeracións. Na actualidade, os repercusións catastróficas do cambio climático a escala mundial afectan sobre todo aos países do sur. No futuro, deixaranse sentir tamén nos países industrializados as consecuencias desta mudanza. Europa debe estar á altura da súa responsabilidade ambiental global e asumir un papel reitor, entre outras cousas, á hora de reducir as emisións de CO2, fomentar as enerxías renovables tanto no norte como no sur.A cooperación ao desenvolvemento que practican a UE ha de ser máis eficiente e eficaz. A Presidencia alemá do Consello adoptou importantes decisións a este respecto. O Goberno federal impulsou o desenvolvemento dun concepto xeral de política de desenvolvemento comunitaria e colaborou oportunamente á hora de poñelo en práctica. Non obstante, seguen existindo tarefas importantes: a Comisión debe procurar que os créditos asignados se mobilicen rapidamente e que se garanta unha elevada calidade. Han de ser criterios clave a coherencia, a simplificación dos procedementos e a garantía da calidade.No proceso de globalización, Europa necesita moitos interlocutores, gobernos como axentes da sociedade civil, xa que os retos internacionais só poden solucionarse de forma conxunta. As organizacións non gobernamentais contribúen de forma substancial. As súas capacidades e coñecementos han de aproveitarse coa mesma intensidade con que se aproveita o potencial económico, técnico e organizativo das empresas.A sostenibilidade non é só un reto para a política ambiental e de desenvolvemento. Co fin de garantir unha supervivencia humanamente digna para as xeracións futuras, a política nacional e internacional debe empezar a orientarse a ao obxectivo de loita contra a pobreza e en favor da sostenibilidade. A unificación de Europa Fai xa máis de trinta anos, Willy Brandt sentou baséelas para superar a división do noso continente mediante a súa política de apertura ao Este (Ostpolitik). No momento actual, o SPD enfróntase á tarefa de completar devandita apertura histórica por medio da integración dos países da Europa central e oriental na Unión Europea.A ampliación da Unión Europea para o Este será, política e economicamente, beneficiosa tanto para os países candidatos como para os actuais Estados membros da Unión Europea. A Unión Europea e os países candidatos comparten o recoñecemento dos valores e obxectivos da democracia, o Estado de Dereito e a protección dos dereitos humanos. As guerras e conflitos nos Balcáns demostran a importancia fundamental do proceso de integración europea para a paz, a seguridade e a estabilidade en todo o continente europeo. A ampliación da UE tamén aportará vantaxes notables en relación á loita contra a delincuencia internacional organizada e a protección contra a inmigración ilegal.Trala ampliación, a Unión Europea converterase no mercado interior maior do mundo. A súa competitividade global se verá reforzada, dado que os países que se incorporen a ela constitúen mercados en desenvolvemento. En Alemaña, que é un dos socios económicos máis importantes dos países candidatos da Europa central e oriental, o seu comercio con estes asegura xa numerosos postos de traballo. A UE xa está preparada para a ampliación: baixo Presidencia alemá, o Consello Europeo de Berlín acordou en marzo de 1999 o marco financeiro para a ampliación para o Este, e o Tratado de Niza de decembro de 2000 asegura que a Unión Europea manterá a súa capacidade de negociación e tomar unha decisión trala súa ampliación. Novas reformas serán necesarias.Agora atinxe aos países candidatos seguir efectuando os seus preparativos para a adhesión de maneira que se aproveite a oportunidade que se presenta. Ata o momento, estes países mostraron unha considerable capacidade para cumprir as severas condicións impostas para a adhesión e, en conxunto, están no bo camiño. Manteñen un decidido ritmo de adaptación e soportan dúralas cargas desta.En determinados sectores difíciles como, por exemplo, a agricultura, transportes e o medio ambiente, serán inevitables períodos transitorios ata a aplicación completa do Dereito comunitario. Tamén poden xurdir dificultades especiais por mor das grandes diferenzas de niveis de benestar e de renda existentes entre os vellos e novos Estados membros. Xa que logo serán necesarios, como no caso de ampliacións precedentes da UE, períodos transitorios no ámbito da libre circulación dos traballadores e en ámbitos especialmente sensibles da libre prestación de servizos. Precisamente as rexións fronteirizas enfróntanse a retos especiais, cos cambios estruturais necesarios.A ampliación da Unión Europea non debe conducir a novas divisións en Europa. É fundamental para a estabilidade política do noso continente manter unha estreita relación de cooperación con países e rexións limítrofes tales como Rusia, Ucraína e os Balcáns. A ampliación da Unión deberá, xa que logo, ser tamén proveitosa para os novos veciños da UE.En consecuencia, o SPD avoga en especial por avanzar rápida e concienzudamente nas negociacións para a ampliación de xeito que os países que máis avancen ao respecto poidan participar nas próximas eleccións ao Parlamento Europeo de 2004; acordar uns períodos transitorios de 7 anos para determinados ámbitos sensibles tales como a libre circulación dos traballadores e a libre prestación de servizos, períodos que ofrecen por un lado un alto nivel de protección contra distorsións no mercado de traballo, e que permiten, doutra banda, reaccionar con rapidez diante das novas condicións mediante unha aplicación flexible das normas; atopar coa antelación necesaria solucións axeitadas para os problemas específicos das rexións fronteirizas, de modo que poida reforzarse a súa competitividade e a súa importancia como centros de desenvolvemento; implicar ás cidadás e cidadáns, mediante unha política informativa completa, no debate sobre os retos e oportunidades da ampliación; asegurar para a UE unha función directriz no que fai á estabilización política e económica dos Estados da Europa suroriental; desenvolver sobre bases de boa veciñanza as súas relacións con outros países europeos, como Rusia e Ucraína, de maneira que toda Europa se converta nun marco común de prosperidade e de estabilidade política. A delimitación de responsabilidades entre a Unión Europea e os seus Estados membros que se foi desenvolvendo ao longo da historia xa non corresponde aos retos do século XXI. Os Estados membros -e, en Alemaña, tamén os Länder e os municipios- perderon, no curso deste proceso histórico, capacidade de decisión política, aínda que en moitos ámbitos pode ser mellor tomar decisións concretas ao seu nivel. Doutra banda, a Unión Europea aínda non dispón hoxe en día das competencias necesarias para defender os seus xuros a escala internacional ou para asegurar a súa seguridade interior.O modelo actual de delimitación de responsabilidades carece da transparencia e claridade necesarias. Xa que logo, a miúdo non é posible saber que instancia política é responsable respecto de decisións que inflúen directamente na vida cotiá dos cidadáns. Como consecuencia de iso, queda en interdito a lexitimidade da acción política a escala europea.Xa que logo, o SPD congratúlase de que o Goberno da República Federal de Alemaña poida convencer aos seus socios, en Niza, da necesidade de efectuar, nunha futura conferencia da UE no 2004, unha delimitación máis precisa das competencias atribuídas á UE e aos Estados membros que corresponda ao principio de subsidiariedade. Debe quedar claro para os cidadáns quen é responsable de cada acción política. Ademais, é necesario establecer unha delimitación das competencias entre a Comisión, o Consello e o Parlamento Europeo máis clara e transparental, que sexa comprensible para os cidadáns.Así, o SPD pide, no respecto dos principios fundamentais de proximidade dos cidadáns e de solidariedade entre os Estados membros, que se delimiten as responsabilidades políticas da UE e dos Estados membros mediante un claro reparto de competencias que sexa comprensible. O dereito de transferir novas competencias á UE debe permanecer na pía dos Estados membros. O reparto de competencias entre o Estado federal, os Estados federados e os municipios é e debe seguir sendo asunto de política interior; tómense medidas para evitar toda transferencia subrepticia de competencias á UE. As competencias transversais, tales como as relativas ao mercado interior ou á política de competencia, non deben baleirar de contido as competencias dos Estados membros; determinadas tarefas, que poden realizarse de mellor modo a nivel dos Estados membros de acordo co principio de subsidiariedade, devólvanse ao nivel nacional cando iso non supoña ningún perigo para o mercado interior. Isto é especialmente válido para as competencias da UE nos ámbitos da política agrícola e estrutural de xeito que amplíese a marxe de manobra dos Estados membros para establecer unha política rexional e estrutural propia; sígase garantindo a posibilidade, para os Estados membros, de estruturar o seu propio modelo público de seguridade social; refórcese, mediante unha maior "comunitarización", a capacidade de acción da UE nos ámbitos da política exterior e de seguridade, seguridade interior e inmigración, dado que os Estados membros, por separado, teñen cada vez menor capacidade de facer valer os seus xuros na esfera internacional; refórcese a transparencia na tomar unha decisión a nivel europeo por medio da transformación da Comisión nun forte poder executivo europeo, dun reforzamento das competencias do Parlamento Europeo mediante a extensión do procedemento de codecisión e unha competencia orzamentaria plena, e da transformación do Consello nunha Cunca dos Estados europea. Construír democraticamente o futuroNinguén puidese imaxinar, fai dez anos, o aspecto actual de Europa. Ninguén pode saber agora como será Europa dentro de dez anos. Pero tanto antes como agora, o certo é que o futuro de Europa está en mans das súas cidadás e cidadáns. Xa que logo queremos loitar decididamente por un bo futuro para Europa.En Europa, xuntos, podemos lograr os nosos obxectivos políticos mellor que cada Estado por separado, e a miúdo facémolo xa por medio da colaboración transfronteiriza e a cooperación entre países veciños. Pero debemos reflexionar máis intensamente sobre as estruturas e concepcións para facer fronte aos nosos cometidos futuros.A este respecto, non trátase de cuestións técnicas, senón de democracia e participación. Precisamente Europa necesita urxentemente a participación, a crítica, a aprobación e o debate das súas cidadás e cidadáns.O Partido Socialdemócrata de Alemaña avoga polo mantemento en Alemaña e en Europa dun debate público sobre os obxectivos políticos da Unión Europea.O Partido Socialdemócrata de Alemaña avoga polo mantemento en Alemaña e en Europa dun debate público sobre os mecanismos relativos á estrutura e ao proceso de tomar unha decisión da Unión Europea.Neste debate público deben participar todos: os cidadáns e os gobernos, o Estado e a sociedade, o Parlamento Europeo e os parlamentos nacionais, a Comisión e o Consello Europeo, os partidos e as asociacións, así como os municipios, grandes ou pequenos.Queremos que, mediante a consolidación e o debate sobre os principios constitucionais, os parlamentos nacionais e o Parlamento Europeo participen na reflexión da maneira máis ampla no sentido dun verdadeiro parlamentarismo, así como integrar a Carta dos Dereitos Fundamentais nos tratados e dar, con iso, un paso máis en dirección dunha Constitución europea; crear un sistema europeo de división de poderes entre o PE, o Consello e a Comisión que corresponda aos principios de lexitimidade democrática, eficacia e transparencia; simplificar os tratados e o proceso de tomar unha decisión e basealos na democracia; delimitar de maneira máis clara as responsabilidades da Unión Europea, os Estados membros, os entes rexionais e as municipais; sentar baséelas para unha eficiente política exterior da Unión Europea. Este debate, que deberá desembocar nunha Conferencia intergobernamental no 2004, non constitúe ningunha condición previa para a ampliación da UE. Os Estados e as sociedades dos países candidatos están expresamente chamados a participar neste debate que segue ao Consello Europeo de Niza.Estamos convencidos, polo que respecta ao futuro de Europa, de que dentro de dez anos viviremos nunha Europa máis grande e máis estreitamente entramada que a actual; dentro de dez anos viviremos nunha Europa que terá unha Constitución; dentro de dez anos viviremos nunha Europa que contará cunha moeda única; dentro de dez anos viviremos nunha Europa cuns valores comúns e numerosas e diferentes linguas e culturas. Nos esforzaremos por todo iso xunto cos nosos partidos europeos irmáns.O SPD contribuirá así mesmo no futuro á consecución dun Partido Socialdemócrata Europeo forte e eficaz. Canta maior importancia adquira a Unión Europea, maior será tamén o significado do desenvolvemento do PSE. O principio de que a democracia necesita partidos políticos non é só válido para cada país membro. Tamén é válido para a profundización da integración europea. Xa que logo redobrará o SPD súas esforzos por avanzar no proceso de entendemento da socialdemocracia europea sobre valores fundamentais, obxectivos, proxectos estratéxicos clave e temas políticos actuais. Só unha socialdemocracia europea sólida terá realmente a forza de crear e conservar unha Europa de paz, liberdade, benestar e xustiza social.Partido Socialdemócrata de Alemaña.

Documento para o Congreso en Nuremburgo, do 19 ao 23 de novembro de 2005