sexta-feira, setembro 26, 2008

Unidade transatlántica respecto de Rusia

Por Condoleezza Rice

Durante gran parte do mes pasado, a atención mundial estivo centrada en Rusia. Aceptamos o reto urxente de apoiar a Xeorxia tras o ataque ruso, un reto que, polo momento, estamos a cumprir con éxito. A principal pregunta que xorde, e que abordei cumpridamente nun discurso o pasado xoves, é a seguinte: que implican os acontecementos do mes pasado para a relación de Rusia co mundo e, en particular, con Estados Unidos e a Unión Europea? As circunstancias que rodearon o conflito do mes pasado son ben coñecidas. Ambas as partes cometeron erros, pero a resposta dos líderes rusos -invadir un Estado soberano a través dunha fronteira recoñecida internacionalmente e tratar despois de desmembrarlo recoñecendo Abjasia e Osetia do Sur- foi desproporcionada. E os responsables deste comportamento non son os veciños de Rusia, nin a ampliación da OTAN, nin Estados Unidos, senón os líderes rusos. Quizá máis inquietante, con todo, é que o ataque de Rusia axústase a un patrón de comportamento que empeora desde hai anos e que inclúe, entre outras cousas, o uso do petróleo e o gas como instrumentos de coerción, a ameaza de apuntar con armas nucleares a países pacíficos e a supresión da lei e a liberdade en Rusia. A imaxe que resulta é a dunha Rusia cada vez máis autoritaria e agresiva. O ataque a Xeorxia levounos a un momento crítico, pero non determinante. Os líderes rusos están a tomar decisións desafortunadas. Pero poden tomar outras. O futuro de Rusia está en mans de Rusia. Pero as súas decisións dependerán, en parte, das accións dos demais, especialmente de Estados Unidos e os seus aliados europeos. A invasión de Xeorxia por parte de Rusia non logrou, nin logrará, ningún obxectivo estratéxico duradeiro. E o noso obxectivo estratéxico agora é deixar claro aos líderes rusos que as súas decisións están a situar ao seu país nunha vía de sentido único cara ao illamento e a irrelevancia internacional de forma voluntaria. Para alcanzar este obxectivo requirirase determinación e unidade por parte de Estados Unidos e Europa. Non podemos permitirnos dar validez aos prexuízos que parecen ter algúns líderes rusos: que se se presiona aos países libres -se se intimida, ameázase e agrídese-, cederemos e, finalmente, renderémonos. Estados Unidos e Europa deben facer fronte a esta actitude e non permitir a agresión de Rusia para lograr un beneficio estratéxico. Nós e os nosos aliados europeos estamos, por tanto, actuando como un só en apoio de Xeorxia. Estamos a encabezar o movemento mundial de axuda á reconstrución de Xeorxia. A porta a un futuro euroatlántico permanece completamente aberta para Xeorxia e a nosa alianza continuará traballando para facer realidade ese futuro. Ao mesmo tempo, Estados Unidos e Europa están a apoiar, inequivocamente, a soberanía, a independencia e a integridade territorial dos veciños de Rusia. E non permitiremos que Rusia exerza un veto sobre o futuro da nosa comunidade euroatlántica, nin sobre a que países ofrecemos entrar nela, nin sobre a opción deses estados de aceptar. Deixámosllo especialmente claro aos nosos amigos de Ucraína. Estados Unidos e Europa están a aumentar a súa cooperación en busca dunha maior independencia enerxética. Aumentaremos a defensa da economía enerxética global e aberta das prácticas abusivas. Non pode haber un conxunto de normas para Rusia, S.A. e outro para os demais. Estados Unidos e Europa non permitirán que os líderes rusos, ao mesmo tempo, benefíciense das normas, mercados e institucións internacionais e desafíen as súas mesmos cimentos. Non hai unha terceira vía. Unha Rusia do século XIX e unha Rusia do século XXI non poden operar no mundo ao mesmo tempo. Para alcanzar todo o seu potencial, Rusia ha de estar plenamente integrada na orde internacional político e económico. Pero Moscova está na precaria situación de atoparse metade dentro, metade fóra. Rusia depende do mundo para lograr o éxito e non pode cambiar iso. Os líderes rusos xa están a albiscar como pode ser o futuro se persisten no seu comportamento agresivo. En contraste coa situación de Xeorxia, a posición internacional de Rusia é a peor desde 1991. A súa cooperación nuclear para fins civís con Estados Unidos non vai a ningún sitio. Os líderes rusos están a facer que sufra a economía do seu país. O seu intento de entrar na Organización Mundial do Comercio atópase en perigo, igual que a de entrar na Organización para a Seguridade e Cooperación en Europa. Pero quizá o peor efecto secundario de todos para Moscova é que a súa actitude puxo basicamente en dúbida cal das dúas visións do futuro de Rusia é a que está a guiar o país. Recentemente, o novo presidente Dimitri Medvedev trazou unha visión positiva e avanzada do futuro do seu país. Este camiño tiña en conta as vulnerabilidades de Rusia, pedía máis reformas internas e, o que é máis importante, recoñecía que Rusia non se pode permitir unha relación co mundo baseada no antagonismo e o distanciamento. Necesariamente, Estados Unidos e Europa continuarán perseguindo os seus intereses comúns con Rusia: loitando contra o terrorismo, impedindo que Irán consiga armas nucleares, dando forma a un Oriente Medio seguro no que haxa paz entre palestinos e israelís e evitando que o Consello de Seguridade volva ser a institución paralizada que foi durante a Guerra Fría. Pero sería unha verdadeira mágoa que a nosa relación con Rusia non superase nunca o nivel dos intereses, pois as mellores relacións entre países son as que tamén comparten obxectivos, aspiracións e valores. Queda por ver se os líderes rusos vencerán a súa nostalxia doutra época e conformaranse coas fontes de poder e exercicio de poder do século XXI. A decisión é de Rusia e só de Rusia. E esperamos que os líderes rusos elixan responsablemente, polo ben do seu pobo e do mundo.

El Mundo 25.09.08

Sem comentários: