Os europeos, movémonos.

Por Diego L. Garrido, portavoz do PSOE no Congreso, Carlos Carnero, eurodeputado, e Nicolás Sartorius, vicepresidente executivo da Fundación Alternativas

Hoxe principia a Conferencia Intergobernamental (CIG) que, baixo presidencia portuguesa, fará posible que a Unión Europea reforme os seus Tratados profunda e estruturalmente. A data preparada para que os xefes de Estado e de Goberno aproben definitivamente a reforma é o próximo 18 de outubro. estivemos agardando isto desde o frustrante e frustrado Tratado de Niza. atravesamos anos de parálises, de confusión, de crise europea. Logo de tocar a gloria case cos dedos -tiñamos unha Constitución para Europa-, mergullámonos no inferno dos NONS de Francia e de Holanda, e da actitude euroescéptica do Reino Unido e de Polonia. Hoxe saímos dese túnel, grazas en gran medida á achega española, evitando o que sería unha terrible fractura, e, aínda que non volvemos á gloria, avanzamos cara á Europa política que os cidadáns do continente desexan. Hai que recordar que a nosa Unión xa percorreu un camiño de extraordinaria importancia, que, por exemplo, a España, permitiulle ser un país instalado na modernidade: España forma parte dunha zona cun mercado integrado poderoso, unha moeda única e unha base democrática de gran tradición cultural. Esta é, era, a Europa do século XX. Agora estamos nun novo século e ante outro panorama: a globalización. E a Europa dos 27 ten que cambiar.

A reforma dos Tratados implica ese cambio? A forma de avaliar o avance é ver se nos servirán os novos instrumentos que terá a nova Europa. Se nos servirán para responder aos verdadeiros desafíos que a Unión ten diante de si. Pensamos que unha Europa política é a que pode resolver os seguintes tres grandes retos: o do crecemento sostible na sociedade da comunicación e o coñecemento (a axenda de Lisboa); o da seguridade fronte ao terrorismo global e a criminalidade internacional; e o dun mundo multipolar e desequilibrado, atravesado por conflitos complexos e pola profunda e amplísima pobreza causante dunha interminable inmigración. Este debuxo, a grandes liñas, explica a demanda de máis Europa que existe no mundo. A cultura democrática, o poder económico, a conciencia cidadá de Dereitos Humanos que Europa representa son imprescindibles para operar no planeta Terra, xa definitivamente interconectado en rede. Europa debe ser capaz de achegar esa Weltanschauung, esa cosmovisión. Pero a Unión non ten aínda mecanismos para ser un actor global. E neste punto a todos ocórrellenos inmediatamente o do "xigante económico" e o "anano político". Non podemos ser aínda, é verdade, un xigante político -como o é EE UU ou o é, aínda, Rusia ou China- pero si debemos ser un suxeito político de tamaño normal, para poder responder ao que o século XXI nos pide. Isto é o que pretendeu a Convención que creou o proxecto de Constitución, que, á súa vez, é a base esencial da reforma dos Tratados que hoxe arrinca. Seguramente, esta reforma dos Tratados non é todo o que os europeístas soñamos, en termos de símbolo dunha identidade europea. Con todo, si é un cambio de entidade histórica equivalente ao que tivo o Tratado de Maastricht. Porque se trata dunha reforma equilibrada, que fortalece os alicerces sobre os que facer política coa ambición dunha potencia civil, como é a Unión.

Vexámos. A reforma que aprobará a CIG fortalece a estrutura política dos poderes da Unión. É o que se pretende cun presidente estable da Unión e un Alto Representante (un ministro de Asuntos Exteriores, sen chamárselle así) coa capacidade administrativa real para crear política exterior, na súa dimensión económica e comercial tamén. É o que se expón, así mesmo, coa consagración dun Parlamento Europeo que será xa un colegislador pleno xunto ao Consello de Ministros. A reforma vai desatar o corpiño da unanimidade. En 87 materias de gran relevancia, ningún Goberno vai poder vetar unha decisión. Imos ter políticas comúns nos asuntos vitais da enerxía ou a inmigración, que merezan tal nome. E aqueles gobernos que o desexen (un mínimo de nove) van poder avanzar máis mediante "cooperacións reforzadas", en políticas propiamente europeas. foi o único modo de evitar que a ampliación a 27 convertésese nunha gaiola paralizante.

Europa vai poder construír unha política europea de protección do medio ambiente e contra o cambio climático. Vai poder actuar eficazmente en materia de seguridade e de dereito civil ou penal. Vai poder avanzar en política exterior e de defensa, aínda que neste tema haberá que abrir a porta ás antes citadas cooperacións, non aceptando vetos inxustificados. Vai poder facelo? se os gobernos e os cidadáns europeos o queren si poderá. Non hai xa obstáculos institucionais. Terminouse a era dos vetos insolidarios. Pola contra, iníciase a época da cláusula de solidariedade fronte a ataques terroristas ou catástrofes. chegou a hora da vontade política en positivo. Os cidadáns europeos non teremos aínda unha Constitución -e seguiremos traballando para conseguila-, pero si teremos os seus elementos básicos: unha Carta de Dereitos vinculante xuridicamente, e uns poderes executivo, lexislativo e xudicial independentes, con importantes competencias, suficientes para facerse presentes na escena internacional. Teremos un dereito europeo por encima das leis nacionais. Sería un erro non valorar e apoiar todo isto, co pretexto dunha insuficiente unidade política. Porque é o avance imprescindible para profundala no futuro. Para as eleccións europeas de 2009 debe estar vixente esta que é, cremos, a máis importante reforma constitucional europea feita deica o momento, logo de medio século de historia sen guerras nos Estados da Unión. A reforma permitirá configurar un Goberno europeo e unha Democracia europea; un diálogo político supranacional. A partir de agora, os dirixentes dos nosos países van ter nas súas mans os poderes que pediron para facer máis prósperos e solidarios aos seus pobos. Sería o momento de esixirlles que o fagan.