Por Enric Juliana
La Vanguardia - 23 febreiro 2014
Esta vez é diferente!, di un das lemas divulgados desde Bruxelas para estimular o interese ante as eleccións europeas que terán lugar entre o 22 e 25 de maio. Por que esta vez será diferente? Porque o Parlamento Europeo xurdido das urnas terá maiores poderes. Porque, por primeira vez, as principais correntes políticas indicarán antes das eleccións cales son os seus candidatos á presidencia da Comisión. Os socialistas foron os primeiros, sinalando ao socialdemócrata alemán Martin Schulz.
Esta vez será diferente porque ninguén con dous dedos de fronte alberga xa a menor dúbida sobre a importancia do marco europeo nas nosas vidas. (O marco é o euro). Será diferente porque a fronteira oriental da Unión está en chamas e a do sur, en Lampedusa, en Ceuta e en Melilla, é un drama que non cesa. Esta vesta volta podería ser diferente, porque o paradoxo é terrible: mentres moitos europeos soñan con converter o seu país, a súa nacionalidade ou a súa rexión nunha insua impermeable á incerteza, fóra do Palacio de Cristal hai xente disposta a morrer para poder entrar no balneario europeo en crise. Está a pasar. Está a pasar en Ucraína. Está a pasar en África.
Esta vez podería ser diferente, pero os observatorios electorais prognostican unha abstención fenomenal en moitos países. Rompéronse moitos vínculos de confianza coa política tradicional, e o cabreo que non se concentre nas frontes de rexeitamento (a Fronte Nacional en Francia, o movemento de Beppe Grilo en Italia, o UKIP británico, o partido de Geert Wilders en Holanda, os Verdadeiros Fineses, a Syriza grega, en clave esquerdista) irá á abstención. Na medida que en España non xurdiu unha Fronte Unficiado do Malestar capaz de sumar e sintetizar cabreos moi diversos, o campo da abstención será maior. España, país de xuntas, guerrillas e pronunciamientos, é moi territorial.
Esta vez podería ser diferente, pero os observatorios electorais prognostican unha abstención fenomenal en moitos países. Rompéronse moitos vínculos de confianza coa política tradicional, e o cabreo que non se concentre nas frontes de rexeitamento (a Fronte Nacional en Francia, o movemento de Beppe Grilo en Italia, o UKIP británico, o partido de Geert Wilders en Holanda, os Verdadeiros Fineses, a Syriza grega, en clave esquerdista) irá á abstención. Na medida que en España non xurdiu unha Fronte Unficiado do Malestar capaz de sumar e sintetizar cabreos moi diversos, o campo da abstención será maior. España, país de xuntas, guerrillas e pronunciamientos, é moi territorial.
O cabreo máis profundo de Galicia chamábase Anova; o de Valencia, Compromís; o de Madrid, UPyD, Vox e Podemos; as retóricas sobre a ruptura coa orde establecida xa son mainstream en Catalunya, pero as notas máis agudas cáptanas ERC, Ciutadans e a CUP. No País Vasco e Navarra, Bildu-Sortu. O sociólogo valenciano Jaime Miquel fala dunha "zona de ruptura" que podería colocar a suma dos dous partidos principais por baixo do 50% dos votos emitidos. PP e PSOE temen sufrir un accidente nas europeas. Mariano Rajoy xógase a autoridade. Alfredo Pérez Rubalcaba, o cargo.
O motivo polo cal o Partido Popular non designou aínda o seu candidato ás europeas non é a indiferenza galaica que tantas veces se atribúe a Rajoy. O presidente do Goberno quixera xogar forte, pero iso depende dun complicado xogo de incógnitas e expectativas que comezarán a despexarse entre o 5 e 6 de marzo, cando se reúna en Dublín o congreso do Partido Popular Europeo. España está hoxe mal representada nos órganos executivos da Unión, e Rajoy está disposto a poxar, se Angela Merkel dálle marxe.
O cadro de mando europeo debe renovarse entre xuño e novembro do 2014. Presidencia do Consello Europeo, presidencia da Comisión, a enteira Comisión, o Alto Representante de Política Exterior e a presidencia do Eurogrupo (países da zona euro). Pode poxar España? Por que non? Aí está o nome de Juan Manuel García-Margallo, ministro de Asuntos Exteriores, con experiencia en Bruxelas. Margallo na proa da Unión. Sería unha xogada mestra ante o que en Madrid chaman, obsesiva e enfermizamente, o "desafío catalán".
En Dublín perfilaranse apostas, pero non se pecharán todas as incógnitas. Para cubrir o expediente, pode saír o nome do luxemburgués Jean-Claude Junker como candidato da PPE á presidencia da Comisión, pero os alemáns están moi tentados de proxectar a súa gran coalición na pantalla europea. Se os socialistas gañan en escanos, Merkel podería apoiar ao socialdemócrata Schulz.
Luís de Guindos presidente do Eurogrupo? En Madrid hai xente que dá por feito que o ministro español pode presidir a zona euro e xa se cruzan apostas sobre unha inminente reorganización da área económica e do Goberno enteiro. Madrid é así. Espumeante. Matiz alemán: Un español á fronte do Eurogrupo? Quizais co italiano Draghi no Banco Central xa é suficiente?. Todo son dúbidas e conxecturas. O novo comisario español (Miguel Arias Cañete, poñamos por caso) poderá herdar a actual vicepresidencia de Joaquín Almunia. Deste crebacabezas depende a lista europea do PP. Se en Dublín obtivese algunha certeza, Rajoy podería decidirse por unha lista encabezada por dous ou tres ministros, coa consecuente remodelación do Goberno. Unha aposta alta para deixar ao PSOE atrás e definir ao PP como Partido da Estabilidade no ciclo electoral de dous anos que agora empeza. Rajoy tentará xogar a partida coa bandeira europea. A fondo. Convén que en Barcelona se saiba.
